Implementatie van valpreventieve zorg is complex en vereist goede samenwerking

Als ouderen vallen, brengt dit grote risico’s met zich mee. De gevolgen variëren van een blauwe plek tot een fractuur en zelfs tot overlijden. Uit onderzoek van het Nivel en Tranzo (Tilburg Universiteit) blijkt dat kwetsbare ouderen met een hoog valrisico niet altijd valpreventieve zorg ontvangen. Ook blijkt dat de implementatie van valpreventieve zorg complex is. Factoren zoals motivatie van de patiënt en goede samenwerking tussen verschillende zorgverleners lijken van groot belang.

Aangezien huisartsen het eerste aanspreekpunt zijn voor zelfstandig wonende ouderen met gezondheidsproblemen, kunnen zij gezien worden als geschikte zorgverleners om hoog valrisico te signaleren. Het merendeel (67%) van de kwetsbare patiënten die volgens hun huisarts een valgeschiedenis of valangst hebben, krijgt echter geen valpreventieve zorg, zoals een beweegprogramma, een verwijzing naar een cardioloog of aanpassingen aan het huis. Dit komt naar voren uit eerder onderzoek van het Nivel en Tranzo. Patiënten denken vaak dat de behandeling te intensief of te veel gedoe is, of zij ervaren niet dat zij een hoog valrisico hebben.

Implementatie van valpreventie is complex

Momenteel onderzoeken we de belemmerende en bevorderende factoren die huisartsen, praktijkondersteuners, wijkverpleegkundigen, fysio en oefentherapeuten ervaren bij het implementeren van valpreventie. De resultaten onderstrepen dat de implementatie van valpreventie complex is.

Samenwerking tussen zorgverleners

Goede samenwerking tussen zorgverleners lijkt van groot belang te zijn. Bijvoorbeeld tussen huisarts en praktijkondersteuner. Samen kunnen zij patiënten met een hoog valrisico goed in beeld krijgen, om vervolgens een geschikte behandeling te kunnen aanbieden. Samenwerking tussen huisartsenpraktijken en fysio- en oefentherapiepraktijken is ook belangrijk. Door bijvoorbeeld efficiënt en doelmatig patiënten door te verwijzen kunnen therapeuten de valpreventieve behandeling in een groepssetting aanbieden. Een groepsetting kan sociale interactie bieden tussen patiënten en kan ook de kosten voor de interventie drukken, factoren die volgens bestaande literatuur belangrijk zijn voor oudere patiënten.

Motivatie van oudere patiënten

Een andere belemmerende factor voor de implementatie van valpreventie die aan het licht komt, is dat zorgverleners vaak een gebrek aan motivatie ervaren bij hun patiënten. Volgens de zorgverleners lijken schaamte en (onrealistische) verwachtingen hierin een rol te spelen. De zorgverleners gaven aan dat patiënten zich niet altijd bewust zijn van het belang van valpreventie en dus vaak niet bereid zijn om tijd en geld te investeren in valpreventie.

De implementatie van valpreventie in de eerstelijnszorg is moeilijk en complex, maar ook belangrijk en zinvol. Inzetten op valpreventie lukt alleen als zorgverleners vanuit verschillende disciplines samenwerken en elkaar aanvullen.Wytske MeekesOnderzoeker

Valpreventie succesvol implementeren

Alleen door goed in beeld te hebben welke patiënten een hoog risico hebben om te vallen, kan tijdig adequate zorg aangeboden worden. Met het onderzoek naar factoren die de implementatie beïnvloeden, kunnen in co-creatie met oudere patiënten succesvollere implementatiestrategieën ontwikkeld worden in de toekomst. Zo kan de kwaliteit van leven van kwetsbare ouderen behouden of zelfs verbeterd worden.

Over het onderzoek

Dit onderzoek is uitgevoerd door het Nivel en Tranzo, Tilburg Universiteit. De data zijn afkomstig van 32 Peilstations van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. De huisartsen van deze Peilstations vulden vragenlijsten in over 1394 kwetsbare oudere patiënten. Daarnaast verzamelden we data over de implementatie van valpreventie bij 12 huisartsenpraktijken, 8 wijkverpleegkundigen, 9 fysiotherapeuten en 2 oefentherapeuten in de regio Midden-Brabant. Dit onderzoek is gefinancierd door ZonMw. Later dit jaar zullen we de volledige resultaten van dit onderzoek publiceren.