Overgang van ziekenhuis naar huis blijft lastige hobbel

Niet altijd verloopt de thuiskomst van oudere patiënten na ontslag uit het ziekenhuis even vlekkeloos. Veel van deze patiënten ervaren problemen, zo blijkt uit het promotieonderzoek van verplegingswetenschapper Patriek Mistiaen.Driekwart van de oudere patiënten heeft na ontslag uit het ziekenhuis problemen met huishoudelijke activiteiten of persoonlijke verzorging. Vier van de vijf patiënten missen bij thuiskomst informatie. Ze zitten met vragen zoals: hoe vaak moet ik mijn pillen nemen? Wat is rustig aan doen? Hoe lang gaat het herstel duren? En hoewel veel van hen hulp of ondersteuning krijgen, heeft veertig procent graag nog aanvullende hulp. NIVEL-onderzoeker Patriek Mistiaen deed onderzoek naar de ‘thuiskomst’ van patiënten na een ziekenhuisopname en hij bekeek oplossingen om die thuiskomst zo soepel mogelijk te laten verlopen. “Bij opname kun je al zien welke patiënten na ontslag problemen zullen krijgen. Daar zijn aanwijzingen voor zoals: hoeveel medicijnen gebruikt een patiënt, hoeveel medische diagnoses heeft hij, hoe oud is hij, wat kan hij zelf nog doen thuis? Daar kun je dus op inspelen.”

Telefonische follow up
Mistiaen vond geen kant en klare oplossingen. Hij deed onder meer een empirisch en een systematisch literatuuronderzoek naar het effect van telefonische follow up. Hierbij worden patiënten een paar dagen na ontslag uit het ziekenhuis gebeld door een verpleegkundige of andere zorgverlener. Deze vraagt hoe het met de patiënten gaat, of ze nog vragen hebben en welke problemen of klachten ze tegenkomen. De problemen en klachten van de patiënten in de experimentele groepen waren niet minder dan die in de controlegroepen. Maar de patiënten waardeerden het telefoontje wel en zouden dat na een eventuele volgende opname graag opnieuw willen.

Vinger aan de pols
Ook andere interventies om problemen na ontslag te voorkomen of verminderen blijken niet bewezen effectief, constateert Mistiaen na literatuuronderzoek. Maar er zijn aanwijzingen dat als je al voor ontslag met een interventie begint – zoals met het geven van leefinstructies – en je die interventies thuis continueert, patiënten minder problemen ervaren na thuiskomst uit het ziekenhuis. “Ontslag van een patiënt uit het ziekenhuis, ontslaat professionals niet van hun verantwoordelijkheid”, stelt de promovendus. “Iemand moet een vinger aan de pols houden.”