Toezicht op de zorg voor kwetsbare mensen thuis
Hoe kan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) toezicht houden op de kwaliteit en veiligheid van zorg voor kwetsbare mensen thuis? Deze vraag is actueel geworden omdat mensen die zorg nodig hebben deze steeds meer en steeds vaker ontvangen in de thuissituatie.
Het belang van samenwerking
Slechte samenwerking tussen zorg- en hulpverleners rondom kwetsbare mensen thuis is een risico en kan leiden tot slechte kwaliteit en onveilige situaties. Goede samenwerking daarentegen kan juist bijdragen aan het verminderen van deze risico’s. De samenwerking zelf kan daarom onderwerp zijn van toezicht, met vragen als: komt die samenwerking voldoende tot stand, wordt er zo samengewerkt dat risicovolle situaties tijdig worden herkend en draagt de samenwerking bij aan een goede kwaliteit van zorg aan kwetsbare mensen thuis?
Het belang van goede samenwerking rond kwetsbare mensen in de thuissituatie wordt breed onderkend. In de professionele richtlijnen voor zorg wordt specifiek ingegaan op samenwerking. Thema’s als coördinatie, informatieoverdracht en verantwoordelijkheidsverdeling komen daar steevast in terug. Op het naleven van deze richtlijnen kan de toezichthouder dus zorg- en hulpverleners en organisaties aanspreken.
Organisatie van zorg en organisatie van toezicht
Een lastige vraag is op welk niveau het toezicht zich zou moeten richten en hoe de inspectie zorg- en hulpverleners of organisaties zou kunnen aanspreken op hun bijdrage aan de onderlinge samenwerking. Het zou heel effectief zijn als de Inspectie het geheel van zorg- en hulpverleners kon aanspreken op hun gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hiervoor is nodig dat de betrokken zorg- en hulpverleners zichzelf beschouwen en gedragen als een netwerk. Uit het onderzoek blijkt dat de samenwerking tussen zorg- en hulpverleners in de zorg thuis nog in de kinderschoenen staat en nog onvoldoende lijkt op een netwerk. Daarom kan de inspectie een netwerk als geheel niet aanspreken op de kwaliteit van de samenwerking, maar wel de afzonderlijke zorg- en hulpverleners.
De inspectie kan haar toezicht op samenwerking het best regionaal organiseren. Op regionaal niveau kan de inspectie in gesprek gaan over samenwerking tussen de organisaties die zorg bieden aan kwetsbare mensen thuis. Omdat samenwerking in de zorg thuis nog volop in ontwikkeling is, zou de inspectie bij haar toezicht de nadruk moeten leggen op dialoog en het bevorderen van het lerend vermogen van de betrokken zorgverleners en organisaties. Daarnaast kan de inspectie in haar reguliere toezicht aandacht besteden aan samenwerking.
Toekomstperspectief voor toezicht in relatie tot samenwerking
Het is aan de IGZ om met de in het rapport geschetste mogelijkheden aan de slag te gaan en te komen tot een bruikbaar toezichtskader. Het belang hiervan wordt naar verwachting alleen maar groter. Zorg en ondersteuning worden steeds meer georganiseerd vanuit een netwerkgedachte, de verschuiving van zorg naar de eerste lijn en naar de thuissituatie zet door, en informatiesystemen die nodig zijn voor goede uitwisseling tussen professionals zijn volop in ontwikkeling. Dit betekent dat samenwerking er over 5 of 10 jaar heel anders uit zal zien. Het is dus belangrijk om toezicht op samenwerking ook door te blijven ontwikkelen.
Altijd op de hoogte blijven van Nivel-nieuws? Abonneer u op onze attendering!