
Zorg voor chronische aandoeningen verschuift van medisch specialist naar huisarts
Steeds meer zorg voor patiënten met diabetes type 2 (DM2), patiënten met COPD en patiënten met (risico op) hart- en vaatziekten verschuift van medisch specialisten naar de huisartsenpraktijk. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel en Zorginstituut Nederland, die met een nieuwe methodiek van datakoppeling patiëntstromen over de jaren 2014-2020 in kaart hebben gebracht. Hierbij zijn zorgdata uit huisartsendossiers, afkomstig van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn, gekoppeld aan declaratiedata van medisch specialisten, afkomstig van Zorginstituut Nederland. De methodiek is ontwikkeld binnen de onderzoekswerkplaats ‘Routine zorgdata voor passende zorg’.
Het doel van het in kaart brengen van de patiëntstromen van patiënten met diabetes mellitus type 2 (DM2), patiënten met COPD en patiënten die in aanmerking komen voor cardiovasculair risicomanagement (CVRM) was tweeledig. Enerzijds wilden we inzicht bieden in hoeverre er zorg ‘dicht bij de patiënt’ wordt geleverd; in de vorm van huisartsenzorg. Anderzijds wilden we weten of en hoe patiëntstromen in kaart kunnen worden gebracht door het koppelen van gegevens uit de huisartsenzorg aan declaraties uit de medisch-specialistische zorg.
Steeds meer zorg vanuit huisartsenpraktijken
De resultaten van het onderzoek laten zien dat steeds meer zorg ‘dicht bij de patiënt’ wordt georganiseerd, dat wil zeggen in de huisartsenpraktijk.
Bevindingen: patiëntstromen bij diabetes mellitus type 2, COPD en risico op hart- en vaatziekten
- Patiënten met diabetes mellitus type 2 en COPD krijgen steeds vaker zorg binnen de huisartsenpraktijk, soms gecombineerd met medisch-specialistische zorg.
- Patiënten met een hoog risico op hart- en vaatziekten ontvangen juist vaker medisch-specialistische zorg.
- Wat het zorggebruik in de eerste twee jaar na diagnose betreft, is gebleken dat:
- COPD-patiënten steeds meer zorg ontvangen via de huisarts, terwijl patiënten met hoog risico op hart- en vaatziekten vaker medisch-specialistische zorg ontvangen.
- er bij patiënten met diabetes mellitus type 2 geen grote verschuivingen in zorggebruik plaatsvinden.
Ook werd duidelijk dat er uitdagingen zijn. Zo is het identificeren van patiëntgroepen soms lastig door de beperkte diagnostische informatie die in declaraties van medisch-specialistische zorg is opgenomen. Bovendien spelen factoren als registratiekwaliteit en bekostigingsstructuren een rol in de interpretatie van de gegevens.
Methodiek van datakoppeling veelbelovend, maar er zijn ook uitdagingen
Het onderzoek laat zien dat het combineren van zorggegevens uit de eerste lijn met die uit de tweede lijn een vollediger beeld kan geven van het zorggebruik van een patiënt, dan het inzetten van een enkele gegevensbron. De methodiek van datakoppeling uit eerstelijns- en tweedelijnsbronnen kan in de toekomst veelzijdig worden ingezet. Dit geldt bijvoorbeeld voor het monitoren van de effecten van beleidswijzigingen, zoals in de IZA-monitor ‘Beweging naar een sterkere eerste lijn’ wordt gedaan. De uitkomsten ervan vormen een startpunt voor beleidsmakers, zorgverleners en andere betrokkenen in de zorg om samen in gesprek gaan over de wenselijkheid van aanwezige trends, de achterliggende oorzaken ervan en mogelijkheden om ze te beïnvloeden. Dit biedt niet alleen ondersteuning bij het verder ontwikkelen van passende zorg, maar ook bij het bouwen aan een lerend zorgsysteem.
Tegelijkertijd zijn er aandachtspunten bij het toepassen van de methodiek van datakoppeling uit eerstelijns- en tweedelijnsbronnen. Deze hebben betrekking op de beperkte zorginformatie die specialistische declaraties bieden en de invloed van registratiekwaliteit en bekostigingsstructuren op datakoppeling.
Over het onderzoek
Binnen de onderzoekswerkplaats ‘Routine zorgdata voor passende zorg’ van het Nivel en Zorginstituut Nederland doen we onderzoek naar passende zorg door de inzet van hergebruik en koppeling van gegevens uit verschillende databronnen: de elektronische patiëntendossiers van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn) en de declaratiegegevens van zorgkantoren en zorgverzekeraars die het Zorginstituut tot zijn beschikking heeft. De onderzoekswerkplaats sluit daarmee aan bij de breed gedeelde wens om optimaal gebruik te maken van dergelijke bestaande bronnen voor het verbeteren van de gezondheidszorg in Nederland.
Altijd op de hoogte blijven van Nivel-nieuws? Abonneer u op onze attendering!