Zorgprofessionals in de verpleging en verzorging willen meer aandacht besteden aan samen beslissen

De meeste zorgprofessionals vinden dat zij al veel aandacht hebben voor samen beslissen en zijn tevreden over de ondersteuning die ze daarin geven. Toch wensen de ondervraagde zorgprofessionals hierin een grotere rol. Om dit te kunnen realiseren willen ze voldoende tijd beschikbaar hebben om het gesprek met de cliënt aan te gaan en om extra scholing over gesprekstechnieken te krijgen. Dit blijkt uit een vragenlijstonderzoek van het Nivel onder 740 verpleegkundigen, verzorgenden, begeleiders en praktijkondersteuners.

Volgens het Integraal Zorgakkoord 2022 moet samen beslissen in 2025 zijn ingebed  in de gehele zorg, ook in de verzorging, verpleging en ondersteuning van de cliënt. In de verpleging en verzorging gaat het dan bijvoorbeeld over gezamenlijkste besluitvorming over de manier waarop de cliënt wordt gewassen, of over een extra spoeling van de blaas bij gebruik van een katheter. De zorgprofessional bespreekt met de cliënt wat er nodig en mogelijk is en welke zorg het best past bij de wensen van de cliënt. Daarnaast zorgt de zorgprofessional ervoor dat de cliënt de informatie begrijpt. Dit zijn essentiële bouwstenen voor samen beslissen, waarbij verpleegkundigen, verzorgenden, begeleiders en praktijkondersteuners een belangrijke rol spelen.

Veel aandacht voor samen beslissen bij zorgprofessionals

Verpleegkundigen, verzorgenden, begeleiders en praktijkondersteuners vinden dat zij al veel aandacht hebben voor samen beslissen. Ze besteden vooral aandacht aan het inventariseren van wensen en doelen van cliënten ten aanzien van de zorg (74% doet dit vaak of altijd) en het begrijpelijk maken van informatie (73% doet dit vaak of altijd). Zorgprofessionals besteden minder expliciete aandacht aan het proces van samen beslissen. Zo benoemen zij veelal niet dat de cliënt een keuze kan maken aangaande de behandeling en welke keuzemogelijkheden er dan zijn.

Zorgprofessionals willen vaker samen met de cliënt beslissen

De meeste zorgprofessionals (84%) zijn tevreden over de ondersteuning die ze geven bij samen beslissen. Desondanks willen zij hier toch meer aandacht aan besteden. Om dit te kunnen realiseren is volgens de helft van de zorgprofessionals (52%) vooral tijd nodig om met de cliënt het gesprek te voeren. Ruim een derde (36-40%) vindt een goede verslaglegging in het elektronisch cliëntendossier ook belangrijk, evenals gelegenheid voor intercollegiaal overleg en een gezamenlijke visie op samen beslissen.

Grote behoefte aan scholing omtrent samen beslissen

Zeven van de acht zorgprofessionals heeft behoefte aan verdere scholing in samen beslissen. Het gaat dan in het bijzonder om het aanleren van gesprekstechnieken om samen met de cliënt te beslissen. Aandacht voor het gesprek met mensen met lagere gezondheidsvaardigheden zou daarvan onderdeel moeten uitmaken.

Meer onderzoek nodig naar perspectief cliënt bij samen beslissen in verpleging en verzorging

Uit eerder Nivel-onderzoek onder artsen en patiënten bleek dat patiënten vaak niet het gevoel hebben samen te beslissen, ook al zeggen artsen van wel. Of cliënten ditzelfde ervaren met samen beslissen in de verpleging en verzorging is nog niet onderzocht. Ook is eerder al aangetoond dat samen beslissen zorgprofessionals niet direct meer tijd hoeft te kosten. Wel vraagt het om anders handelen en om anders organiseren van de zorg. Hoe verpleegkundigen, verzorgenden, begeleiders en praktijkondersteuners dit zien moet nader worden onderzocht.

Over het onderzoek

Eind 2022 is een online vragenlijst uitgezet onder de verpleegkundigen, verzorgenden, begeleiders en praktijkondersteuners die deelnemen aan het Panel Verpleging & Verzorging van het Nivel. Daarnaast konden zorgprofessionals de vragenlijst invullen via een open link. In het totaal vulden 740 zorgprofessionals de vragenlijst in. Het onderzoek werd gesubsidieerd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.