Programmaleider Verpleging, Verzorging en Ouderenzorg; bijzonder hoogleraar 'Verpleging en verzorging in de laatste levensfase', Vrije Universiteit / Amsterdam UMC
Publicatie
Publicatie datum
De visie van dak- en thuislozen en zorgprofessionals op palliatieve zorg en de mogelijkheid van een consultatiefunctie: een focusgroepstudie.
Klop, J.T., Dongen, S.I. van, Veer, A.J.E. de, Francke, A.L., Rietjens, J.A.C., Gootjes, J.R.G., Onwuteaka-Philipsen, B.D. De visie van dak- en thuislozen en zorgprofessionals op palliatieve zorg en de mogelijkheid van een consultatiefunctie: een focusgroepstudie. Nederlands-Vlaams Tijdschrift voor Palliatieve Zorg: 2017, 15(1), p. 50-51. Abstracts: Nederlands- Vlaamse Wetenschapsdagen Palliatieve Zorg 2017, 30 november en 1 december 2017 in Amsterdam.
Lees online
Inleiding
Palliatieve zorg voor dak- en thuislozen wordt vaak laat ingezet, bijvoorbeeld door slecht toegankelijke zorg en/of zorgmijdend gedrag. Deze zorg is vaak complex vanwege comorbiditeit, multiproblematiek en een ongezonde levensstijl. Professionals in zowel de palliatieve zorg als de dak- en thuislozenopvang zijn vaak onvoldoende toegerust voor het verlenen van de complexe palliatieve zorg aan dak- en thuislozen. Deze studie heeft als doel om (a) inzicht te verschaffen in de ervaringen van zowel professionals als dak- en thuislozen betreffende palliatieve zorg, en hun visie op barrières en verbetermogelijkheden binnen deze zorg en (b) te onderzoeken of een consultatiefunctie bij kan dragen aan het verbeteren van de palliatieve zorg voor dak- en
thuislozen.
Methoden
Vier multidisciplinaire focusgroepen met professionals werkzaam in Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag en Utrecht (G4) (n=19) en twee focusgroepen met oudere dak- en
thuislozen (n=15). Professionals zijn door middel van purposive sampling geworven bij
organisaties betrokken bij hulpverlening aan dak- en thuislozen en/of palliatieve zorg. Dak- en
thuislozen zijn door middel van opportunity sampling geworven via twee verpleegafdelingen voor
dak- en thuislozen. Alle participanten werd gevraagd naar de huidige palliatieve zorg voor dak- en
thuislozen, de (gesignaleerde) zorgbehoeften en de wenselijkheid en invulling van een
consultatiefunctie. De transcripten zijn uitgeschreven en geanalyseerd volgens de principes van
thematische analyse.
Resultaten
De volgende zeven thema’s komen uit de analyses naar voren: de benodigde zorg
voor de doelgroep verschilt erg van reguliere zorg, er is grote variatie in palliatieve zorg tussen
instellingen en steden, deze zorg bleek gefragmenteerd en complex, dak- en thuislozen ervaren
minder regie dan zij wensen, de doelgroep heeft andere zorgbehoeftes (m.n. tijd en aandacht) dan professionals denken of kunnen bieden, en een vertrouwensband tussen professional en dakloze is essentieel voor het kunnen bieden van palliatieve zorg. Consultatie zou volgens professionals van meerwaarde kunnen zijn door professionals expertise bij te brengen op gebieden waarop zij ontoereikende kennis hadden, evenals de bundeling en ontwikkeling van meer kennis. Dak- en thuislozen zien de noodzaak voor consultatie vooral als middel voor training van professionals en om meer begrip en aandacht, maatwerk en samenwerking tussen professionals te bevorderen.
Conclusies
Consultatie kan een belangrijke rol spelen bij het verbeteren van palliatieve zorg door het verbinden van vakgebieden, het ondersteunen van professionals en het bieden van passende palliatieve zorg aan dak- en thuislozen. Hierbij is het belangrijk dat de vele betrokken vakgebieden onderling kennis uitwisselen.
Wat betekent uw onderzoek voor de praktijk?
Overzicht van de mogelijkheden en knelpunten binnen palliatieve zorg, inzichten in behoeftes van daklozen en handreikingen om deze zorg te verbeteren.
Palliatieve zorg voor dak- en thuislozen wordt vaak laat ingezet, bijvoorbeeld door slecht toegankelijke zorg en/of zorgmijdend gedrag. Deze zorg is vaak complex vanwege comorbiditeit, multiproblematiek en een ongezonde levensstijl. Professionals in zowel de palliatieve zorg als de dak- en thuislozenopvang zijn vaak onvoldoende toegerust voor het verlenen van de complexe palliatieve zorg aan dak- en thuislozen. Deze studie heeft als doel om (a) inzicht te verschaffen in de ervaringen van zowel professionals als dak- en thuislozen betreffende palliatieve zorg, en hun visie op barrières en verbetermogelijkheden binnen deze zorg en (b) te onderzoeken of een consultatiefunctie bij kan dragen aan het verbeteren van de palliatieve zorg voor dak- en
thuislozen.
Methoden
Vier multidisciplinaire focusgroepen met professionals werkzaam in Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag en Utrecht (G4) (n=19) en twee focusgroepen met oudere dak- en
thuislozen (n=15). Professionals zijn door middel van purposive sampling geworven bij
organisaties betrokken bij hulpverlening aan dak- en thuislozen en/of palliatieve zorg. Dak- en
thuislozen zijn door middel van opportunity sampling geworven via twee verpleegafdelingen voor
dak- en thuislozen. Alle participanten werd gevraagd naar de huidige palliatieve zorg voor dak- en
thuislozen, de (gesignaleerde) zorgbehoeften en de wenselijkheid en invulling van een
consultatiefunctie. De transcripten zijn uitgeschreven en geanalyseerd volgens de principes van
thematische analyse.
Resultaten
De volgende zeven thema’s komen uit de analyses naar voren: de benodigde zorg
voor de doelgroep verschilt erg van reguliere zorg, er is grote variatie in palliatieve zorg tussen
instellingen en steden, deze zorg bleek gefragmenteerd en complex, dak- en thuislozen ervaren
minder regie dan zij wensen, de doelgroep heeft andere zorgbehoeftes (m.n. tijd en aandacht) dan professionals denken of kunnen bieden, en een vertrouwensband tussen professional en dakloze is essentieel voor het kunnen bieden van palliatieve zorg. Consultatie zou volgens professionals van meerwaarde kunnen zijn door professionals expertise bij te brengen op gebieden waarop zij ontoereikende kennis hadden, evenals de bundeling en ontwikkeling van meer kennis. Dak- en thuislozen zien de noodzaak voor consultatie vooral als middel voor training van professionals en om meer begrip en aandacht, maatwerk en samenwerking tussen professionals te bevorderen.
Conclusies
Consultatie kan een belangrijke rol spelen bij het verbeteren van palliatieve zorg door het verbinden van vakgebieden, het ondersteunen van professionals en het bieden van passende palliatieve zorg aan dak- en thuislozen. Hierbij is het belangrijk dat de vele betrokken vakgebieden onderling kennis uitwisselen.
Wat betekent uw onderzoek voor de praktijk?
Overzicht van de mogelijkheden en knelpunten binnen palliatieve zorg, inzichten in behoeftes van daklozen en handreikingen om deze zorg te verbeteren.