Mensen met chronische ziekte zijn tevreden met de zorg, maar vragen meer aandacht voor preventie

Mensen met een chronische ziekte zijn over het algemeen tevreden met de kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg, ook tijdens de coronapandemie. Over preventieve behandelingen en adviezen zijn zij minder tevreden. Die tevredenheid is in 2020 gedaald ten opzichte van eerdere jaren. Naast betere informatievoorziening over preventie is er ook extra aandacht nodig voor een betere afstemming tussen zorgverleners. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel dat onlangs is verschenen in het Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen.

In het najaar van 2020 beoordelen mensen met een chronische ziekte de totale zorg die zij ontvangen als goed, met een gemiddeld rapportcijfer van 7,8. Dit cijfer is sinds een aantal jaren nauwelijks veranderd. Mensen geven de gespecialiseerd verpleegkundige het hoogste rapportcijfer (8,3) en de apotheker het laagste cijfer (7,7).

Minder tevreden over zorg bij uitgestelde behandelingen

Vanwege de coronapandemie werden veel behandelingen uitgesteld of soms afgezegd. Ook werd de zorg vaak anders ingericht, bijvoorbeeld met meer digitale of telefonische consulten. In het najaar van 2020 kreeg 25,5% van de ondervraagde chronisch zieken hiermee te maken. Deze mensen zijn minder positief over de kwaliteit van de zorg dan de mensen die niet te maken kreeg met uitgestelde of veranderde zorg.

Afstemming tussen zorgverleners blijft al jaren achter

Sommige processen in de zorg gaan beter dan andere. Mensen met een chronische ziekte beoordelen het samen beslissen met zorgverleners in 2020 beter dan in de jaren daarvoor. Drie kwart is hierover tevreden en bespreekt bijvoorbeeld behandeldoelen samen met hun zorgverleners. Over de afstemming tussen verschillende zorgverleners zijn zij echter het minst tevreden; 36% is ontevreden. Dit is in 2020 niet anders dan in eerdere jaren. Patiënten geven al langer aan dat verschillende zorgverleners beperkt met elkaar overleggen over afspraken en behandelingen. Een goede afstemming is juist voor mensen met een chronische ziekte belangrijk omdat zij vaak multidisciplinaire zorg ontvangen.

Meer aandacht gewenst voor preventie

Over de jaren heen daalt de tevredenheid over preventieve begeleiding van de ziekte. Het gaat hierbij om het geven van advies over een gezonde leefstijl, waaronder medicatiegebruik, bewegen, roken en voeding. Waar in eerdere jaren de tevredenheid nog gemiddeld rond de 78% lag, is dat in 2020 nog maar 67,1%.

Wellicht zijn mensen zich door de coronapandemie bewuster van het belang van een gezonde leefstijl en willen ze hier meer begeleiding. Maar het kan ook zo zijn dat mensen juist door de aandacht voor leefstijl tijdens de pandemie, strenger zijn in hun tevredenheidsoordeel dan in eerdere jaren.Juliane Menting, PhDOnderzoeker (postdoc) Zorg en Participatie bij Chronische Aandoeningen

Hoe de veranderingen in zorgprocessen zich de komende jaren verder ontwikkelen, en of deze gerelateerd zijn aan het veranderde zorglandschap tijdens de coronapandemie, moet worden gemonitord.

Over het onderzoek

Voor dit onderzoek analyseerden we gegevens over de thema’s kwaliteit van zorg (periode 2016-2020), afkomstig van vragenlijstenonderzoek binnen het Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten van het Nivel. Hierbij zijn alleen mensen met minstens één chronische ziekte geïncludeerd. In 2020 waren dit er 1.220 (respons 78%). Het onderzoek is onderdeel van de monitor Zorg en Participatie. Het ministerie van VWS en het ministerie van SZW financieren de monitor.