Evaluatie Proeftuinen Ouderenzorg: adequate inzet van gevarieerde teams, 2013-2015
Duur: apr 2013 - jun 2015
Achtergrond
Binnen de langdurige ouderenzorg groeit de vraag naar zorg, omdat er steeds meer ouderen komen. Tegelijkertijd wordt het aantal verpleegkundigen en verzorgenden dat beschikbaar is minder. Dat geldt onder meer voor het aantal hoger opgeleide verpleegkundigen, waarvoor bovendien de branche minder aantrekkelijk blijkt te zijn. Overheid, instellingen en opleidingsinstituten zijn op zoek naar nieuwe manieren waarop zij de langdurige ouderenzorg kunnen organiseren. In de literatuur is er een indicatie dat ‘betere handen aan het bed’ kunnen leiden tot betere kwaliteit van zorg voor cliënten. Ook is het mogelijk dat diversiteit in de teamsamenstelling in een team zorgt voor meer kennisuitwisseling en ontwikkelingsmogelijkheden voor de teamleden, waardoor medewerkerstevredenheid binnen het team stijgt.
Doel
We gaan na of het inzetten van gevarieerde teams effect heeft op kwaliteit en zorg en medewerkerstevredenheid en, zo ja, hoe deze effecten eruit zien en hoe ze tot stand komen. Bij gebleken effectiviteit helpen de inzichten uit dit evaluatieonderzoek om deze gevarieerde teams verder uit te rollen in de Nederlandse langdurige ouderenzorg
Onderzoeksvraag
In hoeverre en hoe leidt de inzet van meer gevarieerde teams in de langdurige ouderenzorg tot meer kwaliteit van zorg en betere kwaliteit van leven voor cliënten en meer tevredenheid bij medewerkers?
De algemene hypothese die de aanleiding vormt voor dit onderzoek is:
Teams binnen de langdurige ouderenzorg die door hun samenstelling een gevarieerde skill-mix hebben leveren kwalitatief betere zorg aan cliënten en hebben meer tevreden medewerkers. Een open cultuur binnen en hoog lerend vermogen van een team vergroten de mate waarin de inzet van een team leidt tot betere kwaliteit van zorg en leven, en meer medewerkerstevredenheid.
Te beantwoorden deelvragen zijn:
- Heeft de inzet van gevarieerde teams effect op ervaren kwaliteit van zorg en leven door cliënten en tevredenheid van medewerkers?
Zo ja:
- Hoe beïnvloedt de inzet van gevarieerde teams
o de ervaren kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven van cliënten?
o ontwikkeling, ervaren steun, werkdruk en tevredenheid van medewerkers?
o de organisatie en coördinatie van zorgtaken, leren, cultuur en samenwerking binnen een team?
- Wat is de bijdrage van de diverse typen professionals in het leveren van goede kwaliteit van zorg en meer ervaren tevredenheid van medewerkers?
- Wat zijn bevorderende en belemmerende factoren in het opzetten van leerateliers en hoe spelen cultuur en leerklimaat hierin een rol?
- Welke ontwikkelpaden zijn te onderscheiden voor lerende teams, en tot welke uitkomsten leiden verschillende ontwikkelpaden?
Methode
Kwalitatief onderzoek door middel van interviews, observaties.
Kwantiatief onderzoek door middel van vragenlijst
Resultaten
Door de inzet van meer gevarieerde teams binnen verschillende instellingen in kaart te brengen en te vergelijken zal het evaluatieonderzoek een breed en compleet beeld schetsen van de ontwikkeling, opbouw en realisatie van deze teams evenals van de mogelijke effecten hiervan voor cliënten en zorgprofessionals.
Doelgroepen
Deze inzichten zijn voor een groot aantal partijen relevant. Voor beleidsmakers is het van belang kennis te ontwikkelen over nieuwe organisatievormen in de langdurige ouderenzorg en wat deze organisatievormen betekenen voor de kwaliteit en effectiviteit van de langdurige ouderenzorg. Voor onderwijsorganisaties geven de inzichten over taakverdeling, competentieontwikkeling en samenwerking handvatten voor de inzet van verschillende niveaus professionals en de organisatie van teams welke gebruikt kunnen worden in onderwijsmodules. Voor branche- en beroepsorganisaties biedt het onderzoek inzicht in de effecten van diverse manieren van samenwerking en de ervaringen van verschillende typen professionals daarmee. Voor patiënten- en cliëntenorganisaties biedt het onderzoek inzicht in de uitkomsten op kwaliteit van geleverde zorg en de ervaringen van cliënten en hun naasten met gevarieerde teams.
Brede verspreiding
De uitkomsten van het evaluatieonderzoek zullen door het NIVEL openbaar gepubliceerd worden in een Nederlandstalig rapport en artikel, waardoor ook instellingen en organisaties die niet rechtstreeks bij de proeftuinen betrokken waren, hiervan kunnen leren. Daarnaast zal het NIVEL de uitkomsten en inzichten vanuit het onderzoek publiceren in Engelstalige artikelen.
In het eerste jaar zullen zeven casus beschrijvingen worden opgesteld over de startsituatie van de zeven deelnemende leerateliers. Hierin zullen zowel de verzamelde kwalitatieve als kwantitatieve data verwerkt worden. Tevens zal met behulp van de data uit het Panel V&V 2011 een analyse en rapportage van de vragen over teamsamenstelling en -functioneren worden opgesteld.