Aantal jongeren met zelfdodingsgedachten blijft onverminderd hoog

In maart 2023 gaf 14,1% van de jongeren (12-25 jaar) aan dat ze er weleens, vaker of heel vaak serieus aan dachten om een eind aan hun leven te maken. Dit blijkt uit het nieuwste kwartaalonderzoek van Netwerk GOR. Eind 2021 gold dit nog voor 8,5%. Daarmee blijft het percentage jongeren met zelfdodingsgedachten onverminderd hoog na een grote toename in de laatste lockdownperiode. Ook zien de huisartsen in dezelfde periode 24% meer contacten rondom zelfdoding (pogingen en gedachten) dan voor de coronapandemie.

De grootste stijging in het aantal jongeren met zelfdodingsgedachten vond een jaar geleden plaats; van 8,5% in december 2021 naar 16,8% in maart 2022. In de periode tussen deze meetmomenten was in Nederland de derde en laatste lockdown van kracht. Maar ook daarna blijft dit percentage dus een stuk hoger dan voor de coronapandemie.

Denk je aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfdoding helpt en kan anoniem: chat via www.113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113.

Emotionele eenzaamheid

Verdiepende analyses laten zien dat jongeren met mentale klachten en emotionele eenzaamheid vaker suïcidale gedachten hebben. Mensen die emotionele eenzaamheid ervaren, missen een intieme band met een of meerdere mensen. Het gaat niet om hoeveel mensen ze kennen, maar om de kwaliteit van hun contacten.

Oorzaken zelfdodingsgedachten

Jongeren die aangaven dat ze weleens of vaker zelfdodingsgedachten hadden, werd gevraagd uit te leggen hoe het kwam dat ze niet goed in hun vel zaten. Ze vertellen dat ze depressieve gedachten over zichzelf hebben of moeite ervaren met het functioneren in de maatschappij. Ook hebben sommigen moeite met het onderhouden van sociale contacten door een diagnose als autisme of adhd. Overkoepelend komt een behoefte aan acceptatie naar voren: zich verbonden voelen met anderen en tevreden kunnen zijn met zichzelf.

Gebrek aan rust

Verder geven veel jongeren aan dat ze het heel druk hebben. Dit zorgt voor stress, waardoor ze voor hun gevoel geen tijd hebben om tot rust te komen of leuke dingen te doen. Geldgebrek, woningnood en prestatiedruk zorgen ook voor onrust en dragen bij aan de onzekerheid die jongeren voelen over hun eigen toekomst. Gebrek aan rust en verbinding kan ook komen door de thuissituatie.

Oplossingen; hoe voelen jongeren zich beter

We vroegen jongeren naar wat hen helpt om zich beter te voelen. Vaak noemen ze dat ze behoefte hebben aan meer rust, meer vrije tijd en minder prestatiedruk, maar ook genoeg geld en een fijne woonruimte worden genoemd. Daarnaast hebben de jongeren behoefte aan praten met hun ouders of geliefde, aan uitingen van liefde en aan begrip voor hun situatie. Ook spiritualiteit wordt genoemd; als hulpmiddel om de zin van het leven te ervaren. Verder geven sommigen aan dat een diagnose door een zorgverlener hen rust kan geven en ook (zelf)medicatie wordt als oplossing genoemd.

Over het onderzoeksprogramma

Deze resultaten komen uit het zevende kwartaalonderzoek onder jongeren (12-25 jaar). Dit valt onder het Gezondheidsonderzoek COVID-19. Daarin brengen het RIVM, GGD’en, GGD GHOR Nederland, het Nivel en ARQ Nationaal Psychotraumacentrum de gevolgen van de coronacrisis voor de gezondheid in kaart. Het project duurt vijf jaar en maakt deel uit van het brede Gezondheidsonderzoeksprogramma COVID-19 van ZonMw, met subsidie van het ministerie van VWS. Alle metingen en andere publicaties binnen dit project vindt u bij de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 (GOR-COVID).

Bij het Nivel valt dit onderzoeksproject binnen het onderzoeksprogramma Rampen en Milieudreigingen van programmaleider prof. dr. Michel Dückers.