Benodigde tijd voor samen beslissen verschillend opgevat door zorgverleners en patiënten

Waar patiënten graag meer contacttijd hebben met hun zorgverlener, willen zorgverleners en zorgverzekeraars de tijd voorafgaand aan het consult beter benutten. Tijd wordt door patiënten en zorgverleners weliswaar vaak genoemd als remmende factor om samen beslissen in het zorgproces te realiseren, maar ze verschillen in hun invulling van het begrip ‘tijd’. Het Nivel onderzocht wat patiënten, zorgverleners en zorgverzekeraars precies bedoelen met ‘tijd voor samen beslissen’.

Wat houdt tijd in relatie tot samen beslissen precies in? Wanneer is de hoeveelheid tijd voor samen beslissen voldoende en wie bepaalt dat? En hoe verschilt dat per aandoening, persoon of fase van ziekte? Patiënten, zorgverleners en zorgverzekeraars verschillen in hun invulling van het begrip ‘tijd’. Wel is duidelijk dat de tijd die nodig is voor samen beslissen afhankelijk is van allerlei contextfactoren, zoals type aandoening, patiënt en de situatie waarin de patiënt zich bevindt.

Patiënt wil meer contacttijd
Voor patiënten zijn wachttijd, contacttijd en tijd van leven van belang. Ze willen meer contacttijd, zoals een langer consult met de zorgverlener. Met name kwetsbare patiënten en patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden hebben meer contacttijd nodig als voorwaarde voor samen beslissen.

Zorgverlener wil de tijd voorafgaand aan het contact beter benutten
Zorgverleners noemen gebrek aan tijd vaak als reden voor het niet doorlopen van de verschillende stappen van samen beslissen en zien de factor tijd dan ook als dé oplossing voor verbetering. Ze geven aan dat er tijdwinst te behalen valt in de voorbereiding, bijvoorbeeld door patiënten te wijzen op de verschillende (digitale) keuzehulpen bij samen beslissen. Met deze tools kunnen patiënten zich gericht voorbereiden op het gesprek met hun zorgverlener over hun behandeling. Daarnaast noemen zowel zorgverleners als zorgverzekeraars het belang van scholingstijd, om te leren hoe een zorgverlener samen beslissen in praktijk kan brengen.

Interviews en literatuuronderzoek geven handvatten voor gericht vervolgonderzoek
Het is duidelijk dat er naast tijd legio andere variabelen een rol spelen bij effectief samen beslissen in de zorg. Denk aan het vergroten van kennis hierover bij de patiënten én het breder uitdragen van het belang van (tijd voor) samen beslissen op het niveau van zorgverleners, zorgmanagers en zorgverzekeraars. Dit explorerende onderzoek biedt handvatten voor toekomstig onderzoek.

Over het het onderzoek
Het Nivel heeft interviews afgenomen bij 14 patiënten, 17 zorgverleners en 4 zorgverzekeraars. Daarnaast is aan de hand van bestudering van 69 onderzoeksartikelen inzicht verkregen in de situaties waarin tijd voor samen beslissen aan de orde is en de oplossingen die geboden worden om effectief met tijd om te gaan.