Behandelkeuzehulpen, een fenomeen in opkomst (Transparantiemonitor 2019/2020)

De ontwikkeling en implementatie van behandelkeuzehulpen bevinden zich in een cruciale fase. De keuzehulpen ondersteunen arts en patiënt bij het komen tot een keuze voor een behandeling. Voor nog lang niet alle behandelingen zijn keuzehulpen beschikbaar en ook voldoen de keuzehulpen die er zijn niet altijd aan de vereisten. De komende tijd zal moeten blijken of de keuzehulpen een vaste plek in het zorgtraject gaan innemen. Dit blijkt uit de Transparantiemonitor 2019/2020 van het Nivel.

In de Nederlandse gezondheidszorg wordt hard gewerkt aan implementeren van samen beslissen, waarbij arts en patiënt samen behandelopties afwegen in relatie tot de voorkeuren van de patiënt. Samen beslissen is ook een belangrijk speerpunt van het programma Uitkomstgerichte Zorg waarin partijen werken aan meer uitkomstinformatie en meer samen beslissen in de curatieve zorg. Behandelkeuzehulpen ondersteunen dit proces van samen beslissen.

Meerwaarde behandelkeuzehulpen voor gezamenlijke besluitvorming
Behandelinhoudelijke keuzehulpen leggen verschillende behandelopties naast elkaar en maken relevante wensen en voorkeuren van patiënten zichtbaar. In veel gevallen wordt serieus aandacht besteed aan de implementatie van keuzehulpen. Dat is ook nodig om de meerwaarde van keuzehulpen voor gezamenlijke besluitvorming goed te benutten, zo blijkt uit het onderzoek.

Inbedding van keuzehulpen die er zijn in het zorgtraject blijkt lastig
Naar schatting zijn er op dit moment ongeveer 250 keuzehulpen. Dit houdt in dat er voor heel veel behandelingen nog geen keuzehulp beschikbaar is. Daarnaast is van bestaande keuzehulpen niet altijd duidelijk of zij voldoen aan geldende vereisten, zoals beschreven in de leidraad ‘Hoe maak ik een keuzehulp bij een richtlijn?’ van Patiëntenfederatie Nederland . Ook is het onderhoud niet altijd belegd en moeten ziekenhuizen uit eigen middelen ruimte vinden voor de implementatie. Uit interviews komt naar voren dat overheid en partijen in de zorg over deze kwesties in gesprek zijn.

Het onderzoek
De resultaten van het onderzoek zijn gebaseerd op literatuurstudie en interviews met experts en stakeholders. Daarnaast zijn relevante resultaten verwerkt uit een vragenlijstmeting onder burgers en een vragenlijstmeting onder artsen.

Transparantiemonitor 2018-2022 van het Nivel
Het onderzoek naar de transparantie in de zorg maakt deel uit van de Transparantiemonitor 2018-2022 van het Nivel, dat zich richt op de vraag hoe transparantie zich ontwikkelt in de zorg en wat dat oplevert.
In Dossier Transparantiemonitor vindt u alle publicaties en andere informatie van het Nivel over dit onderwerp bij elkaar.