Jongeren geven aan: door de coronapandemie heb ik een belangrijk deel van mijn leven gemist

Jongeren van 12 tot en met 25 jaar hebben het gevoel dat zij door de coronapandemie veel belangrijke momenten misliepen, zoals een diploma-uitreiking of de start van het studentenleven. Dit blijkt uit het nieuwste (negende) kwartaalonderzoek van het Netwerk GOR, waar het Nivel deel van uitmaakt, met gegevens uit een peiling in september 2023.

Een deel van de jongeren geeft ook aan dat door zij door schoolsluitingen en online onderwijs een leerachterstand opliepen en dat deze vaak nog niet (helemaal) is ingehaald. De extra druk die dit met zich meebrengt levert hen stress op, zeker in combinatie met de door vertraging ontstane financiële problemen, zoals een hogere studieschuld.

Verslechtering gezondheid

De cijfers uit de peiling laten daarnaast zien dat steeds meer jongeren hun gezondheid als matig of slecht ervaren. Het percentage jongeren met mentale en/of lichamelijke klachten is bij de peiling van september hoger dan in het hele jaar ervoor. Ook uit de gegevens van huisartsen blijkt veel jongeren in de periode juli-september mentale klachten ervaarden: het aantal contacten rondom zelfdoding (pogingen of gedachten) bleef hoog en ook kwamen jongeren vaker bij de huisarts in verband met gevoelens van angst of nervositeit.

Sociale achterstand

Sociaal gezien heeft de coronaperiode ook nog altijd impact. Jongeren geven aan dat het contact met vrienden in de coronatijd verwaterde en dat ze nog steeds moeten wennen aan grote groepen mensen om zich heen. Ze vinden het bovendien lastig om met onbekenden te praten. Ook andere mentale problemen schrijven jongeren toe aan de coronaperiode, zoals smetvrees en angst voor nieuwe beperkende maatregelen. 

Weerbarstig herstel

Dat verbetering van de gezondheid uitblijft, geeft weer hoezeer het einde van de coronapandemie niet heeft geleid tot herstel onder jongeren in Nederland. Dat zou te maken kunnen hebben met persoonlijke problemen en bredere, maatschappelijke problemen; rondom klimaat, oorlog en conflict. De analyses wijzen erop dat persoonlijke problemen relatief het zwaarst wegen.

Mogelijkheden voor verbetering liggen vooral op het maatschappelijke vlak

Naar aanleiding van eerdere onderzoeken van het Netwerk GOR zijn er gesprekken geweest met jongeren zelf, met professionals die met jongeren werken en met beleidsmakers in de zorg. Zij gaven aan dat er wel degelijk mogelijkheden zijn om de mentale gezondheid van jongeren te verbeteren Zo werden genoemd: ondersteun scholen met hun aanpak rondom mentaal welzijn, doorbreek taboes over mentale gezondheid en maak een plan om mentale gezondheid te bevorderen. Bekijk hiervoor ook de visual Beleid ter bevordering van mentaal welzijn jongeren van ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum.

Over het onderzoek

Het negende kwartaalonderzoek onder jongeren maakt deel uit van het langlopende project Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 (GOR-COVID), waar u alle informatie en onderzoekspublicaties vindt. Het project wordt uitgevoerd door het Netwerk GOR (2021-2025), waarvin het Nivel samen met het RIVM, GGD’en, GGD GHOR Nederland en ARQ de gevolgen van de coronacrisis voor de gezondheid in kaart brengt, in opdracht van het ministerie van VWS en ZonMw.

Bij het Nivel valt dit onderzoeksproject binnen het onderzoeksprogramma Rampen en Milieudreigingen van programmaleider prof. dr. Michel Dückers.