Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 2021-2025: fysieke en psychische gezondheidseffecten van de coronacrisis bij de burger (GOR-COVID)

Duur: mrt 2021 - dec 2025

De COVID-19-pandemie raakt samenlevingen wereldwijd en bedreigt de gezondheid op korte en lange termijn. De aard van deze crisis – de langdurigheid, de complexiteit en de impact op alle onderdelen van het leven van alle burgers – maakt dit een zeer uitzonderlijke crisis.

Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19

Met de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 brengt het Netwerk Gezondheidsonderzoek bij Rampen (GOR)de fysieke en psychische gezondheidseffecten van de coronacrisis bij de burger in kaart, voor de korte en lange termijn. Specifieke aandacht gaat uit naar de bevolkingsgroepen jongeren, de algemene populatie en groep mensen binnen de openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ).
Het project duurt vijf jaar en maakt deel uit van het brede Gezondheidsonderzoeksprogramma COVID-19 uit van ZonMw, onder subsidie van het ministerie van VWS. Het Netwerk GOR bestaat uit de lokale GGD’en, GGD GHOR Nederland, RIVM, het Nivel en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum.

Doel

Het gaat uiteindelijk om het in kaart brengen van directe gezondheidseffecten van het coronavirus (COVID-19) en om effecten van de maatregelen gericht op de beheersing van het virus. Dit hebben we vertaald in drie concrete doelen.

Drie doelen van de brede Gezondheidsmonitor COVID-19

Allereerst willen we een solide informatiebasis creëren met betrekking tot fysieke en mentale gezondheidseffecten van de coronacrisis op de burger. Hiermee kan het netwerk GOR bijdragen aan de beeldvorming en oordeelsvorming met betrekking tot de gezondheidsimpact van de coronapandemie.
Het uiteindelijke doel is om met deze solide informatiebasis lokale, regionale en nationale overheden, waaronder het ministerie van VWS, te adviseren en ondersteunen bij beleidsvorming.
Daarnaast kan de informatie worden gebruikt bij het (door)ontwikkelen en inzetten van interventies om zo de negatieve impact van de coronacrisis op de publieke gezondheid te beperken.

Meer informatie vindt u in het artikel Landelijk gezondheidsonderzoek bij rampen, achtergrond en opzet van de meerjarige Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 in het Tijdschrift Gezondheidswet (22 dec 2021).

Resultaten

De resultaten van het onderzoek publiceren we online en vindt u bij Publicaties en ook hieronder, geordend per soort meting.

Resultaten kort-cyclische monitoring jeugd, per kwartaal

Resultaten kort-cyclische monitoring volwassenen, per kwartaal

Resultaten lang-cyclische monitor, jaarlijks

Resultaten literatuuronderzoek, jaarlijks

Andere publicaties met betrekking tot de Integrale Gezondheidsmonitor GOR-COVID

Artikel: Pandemic-related PTSD and associated risk factors in the general adult population in the Netherlands
Factsheet: Gezondheidsonderzoek bij rampen: een inventarisatieronde onder GOR-procesleiders (23 mrt 2022)
Artikel: Landelijk gezondheidsonderzoek bij rampen, achtergrond en opzet van de meerjarige Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 in het Tijdschrift Gezondheidswet (22 dec 2021)

Projectdesign en -planning

De monitor omvat drie onderzoekspijlers, die met elkaar verband houden: een literatuurstudie (jaarlijks), een kort-cyclische monitoring (per kwartaal) en een lang-cyclische monitoring (per jaar). Voor de kort- en lang-cyclische monitoring maken we gebruik van vragenlijstonderzoek en gegevens van huisartsen.

Nivel-projectplanning-GOR-COVID — Tijdlijn Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19. GM = gezondheidsmonitor, JV = jongvolwassenen, VenO = volwassenen en ouderen, OGGZ = openbare geestelijke gezondheidszorg

Kort-cyclische monitoring (per kwartaal)

De kort-cyclische monitoring levert meerdere keren per jaar informatie over gezondheid op. De hogere frequentie waarin we binnen deze monitor resultaten bieden, helpt om tussentijds inzicht te geven in de situatie van dat moment. Hiervoor voeren we meerdere keren per jaar (kort-cyclisch) panelonderzoek uit onder jeugd en volwassenen. Daarnaast maken we gebruik van de surveillancegegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn, met wekelijkse cijfers over het vóórkomen van aandoeningen.

Lang-cyclische monitoring (jaarlijks)

Lang-cyclische monitoring levert op gemeenteniveau informatie op ten behoeve van lokaal beleid én nationaal beleid. Eén keer per jaar worden resultaten beschikbaar gemaakt voor beeld- en oordeelsvorming. We monitoren hiervoor de data afkomstig van de volgende bronnen:

data verzameld met vragenlijstonderzoek, dat door de GGD’en onder verschillende groepen wordt uitgezet: jeugd, algemene populatie en de mensen onder de OGGZ
data uit Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn, verkregen uit de registraties van aangesloten huisartsen in hun elektronische patiëntendossiers. Dit betreffen gegevens omtrent zorggebruik, acute klachten en aandoeningen van hun patiënten
indien nodig: additionele registraties op die uit Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn bijvoorbeeld van het CBS.

Literatuurstudies (jaarlijks)

Jaarlijks maken we een inventarisatie van de actuele nationale en internationale wetenschappelijke literatuur over de gevolgen van de coronapandemie op de gezondheid. Hiervoor maken we gebruik van beschikbare resultaten van (inter)nationaal wetenschappelijk onderzoek die zijn gericht op jeugd, (jong)volwassenen, ouderen en mensen de binnen de OGGZ vallen. Deze informatie wordt gebruikt om context te bieden voor de interpretatie van de resultaten van de lang-cyclische en kort-cyclische monitoring en om de focus van deze monitoring verder te verbeteren.

Onderdeel COVID-19-programma van ZonMw

De Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 is een samenwerkingsproject van het Netwerk GOR (Gezondheidsonderzoek bij Rampen), dat bestaat uit de lokale GGD’en, GGD GHOR Nederland, RIVM, het Nivel en ARG Nationaal Psychotrauma Centrum. Het project maakt deel uit van het vijfjarige Gezondheidsonderzoek COVID-19, een programma van ZonMw (namens het ministerie van VWS).

Met het COVID-19-programma draagt ZonMw met onderzoek bij aan het bestrijden van de coronapandemie en aan het voorkomen of verminderen van negatieve effecten van de maatregelen. Met onze partners creëren we inzicht in de (mondiale) maatschappelijke dynamiek tijdens en na afloop van deze en vergelijkbare, ingrijpende gezondheidscrises en de maatregelen daartegen.

Dit project wordt gesubsidieerd door

ZonMw namens VWS

Projectpartners

RIVM; ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum; GGD-GHOR Nederland; 25 regionale GGD’en

Gegevensverzameling