Positieve ervaringen van huisartsen en patiënten met veelbelovende e-health-toepassingen smaakt naar meer

Huisartsenpraktijken maken steeds vaker gebruik van e-health bij het bieden van hoogwaardige zorg op een efficiënte manier. Uit onderzoek van het Nivel, uitgevoerd vóór de coronatijd, blijkt dat er al veel verschillende e-health-toepassingen worden gebruikt en dat huisartsenpraktijken daar goede ervaringen mee hebben. Huisartsen noemen met name de volgende toepassingen: patiëntportalen, communicatieplatforms voor (beveiligde) gegevensuitwisseling, zelfmanagementtoepassingen en medisch-informatieve applicaties.

Deze ontwikkeling heeft zich sinds de uitbraak van de COVID-19-pandemie versterkt voortgezet, maar wel gericht op andere toepassingen – zoals beeldbellen – zo blijkt uit Nivel-onderzoek specifiek gericht op de relatie tussen e-health-gebruik en de coronapandemie. Meer hierover vindt u in het nieuwsbericht ‘Huisartsenpraktijken maken vooral veel gebruik van beeldbellen sinds de corona-uitbraak’ (19-05-2020).    

Voor dit onderzoeksproject heeft het Nivel een combinatie van kwantitatief (eHealth-monitors) en kwalitatief onderzoek (literatuuronderzoek, casestudies en interviews) uitgevoerd onder huisartsen, patiënten en zorgverzekeraars, in het najaar van 2019 en het voorjaar van 2020.

Visie, urgentie en draagvlak genoemd als drie succesfactoren voor inzet e-health
Voor succesvolle implementatie van e-health-toepassingen moet volgens huisartsen aan drie voorwaarden zijn voldaan:

• Er dient een visie te zijn over de inzet van e-health in de huisartsenpraktijk.
• Er dient een gevoel van urgentie te zijn om e-health te gaan inzetten; bijvoorbeeld de wens  om een probleem op te lossen.
• Er dient draagvlak voor de inzet van e-health te zijn onder collega’s.

Ook zorgverzekeraars benoemen de drie succesfactoren voor een succesvolle implementatie
Ook zorgverzekeraars geven aan dat een visie, een gevoel van urgentie en voldoende draagvlak onder collega´s doorslaggevend zijn voor een succesvolle implementatie of opschaling van e-health. Bij het beoordelen voor het vergoeden van e-health-toepassingen vragen zij praktijken dan ook om een goed onderbouwd implementatie- en/of opschalingsplan aan te leveren waarin deze elementen worden meegenomen, inclusief een bijbehorende business case.
Nivel-onderzoeker Jelle Keuper: ‘Het is mooi om te zien dat de resultaten van de casestudies bij de huisartsenpraktijken aansluiten bij die van de interviews met de zorgverzekeraars: ‘visie’, ‘gevoel van urgentie’ en ‘draagvlak in de praktijk’ blijken noodzakelijk te zijn voor een succesvolle implementatie van e-health.’

Het Nivel-onderzoek kan huisartsenpraktijken ondersteunen bij implementeren e-health
Bij de casestudies is met name gesproken met ‘innovators’ en ‘early adopters’, oftewel de eerste groep huisartsen die e-health heeft geïmplementeerd in de praktijk. Andere huisartsen, onder wie de ‘early majority’ – de kritische massa die noodzakelijk is om implementatie van e-health echt te laten slagen – kunnen het onderzoeksrapport gebruiken om zelf aan de slag te gaan met de implementatie van e-health.

Stappenplan implementatie e-health in de maak
In vervolg op dit onderzoeksrapport zal het Nivel een infographic maken met een beeldende weergave van het implementatieplan (in 6 stappen), dat nodig is voor succesvolle inzet of opschaling van e-health. Deze infographic komt ook beschikbaar op de Nivel-website. Naast het implementatieplan bevat deze een overzicht van veelgebruikte e-health-toepassingen in de huisartsenzorg.

Over het onderzoek
Voor het onderzoeksproject hebben we zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek gedaan. Hiervoor hebben we vier bronnen gebruikt: (1) data uit de eHealth-monitors 2018 en 2019, 2) drie bronnen om veelbelovende en/of succesvolle e-health-toepassingen binnen de huisartsenzorg te kunnen identificeren, (3) casestudies van zeven huisartsenpraktijken, uitgevoerd in oktober 2019 en (4) interviews met vijf zorgverzekeraars in Nederland, afgenomen in de periode februari – maart 2020.
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), directie Curatieve Zorg, en het Bestuurlijk Overleg Huisartsenzorg, dat bestaat uit het ministerie van VWS, de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV), de belangenvereniging eerstelijnszorg InEen, Patiëntenfederatie Nederland en Zorgverzekeraars Nederland (ZN). De gebruikte gegevens hebben betrekking op de periode voor de corona-uitbraak in Nederland en dateren van oktober 2019 t/m maart 2020.