Reumazorg en gender, 2019-2021

Duur: okt 2019 - mei 2021

Achtergrond
Eerder onderzoek van het Nivel en ervaringen in de praktijk laten zien dat er verschillen zijn in ervaren klachten en het verloop van reumatische aandoeningen tussen vrouwen en mannen (zie Nivel-publicatie 'Treat me like a woman: a mixed studies review into treatement burden to developt gender sensitive reumatic care' via www.nivel.nl/publicaties). Reuma komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Vrouwen ervaren ook meer klachten en problemen van de behandeling. Het is lang niet altijd duidelijk waar deze verschillen precies vandaan komen. In de behandeling van reumatische aandoeningen wordt nog niet standaard rekening gehouden met man-vrouwverschillen. Zorgverleners zijn zich onvoldoende bewust van deze verschillen, waardoor er in de behandeling te weinig aandacht voor is.

Doel
Het onderzoek is opgezet om meer aandacht te vragen bij zorgverleners voor de bestaande verschillen tussen mannen en vrouwen met reumatische aandoeningen, door:
1. Bewustzijn creëren onder zorgverleners en patiëntenorganisaties over eerder gevonden man-vrouwverschillen in aspecten als: ervaren van klachten, bijwerkingen en pijn; behandelvoorkeuren; integratie van ziekte en behandeling in het dagelijks leven; wensen ten aanzien van informatie en ondersteuning.
2. Ondersteuning bieden in de vorm van een Aandachtswijzer voor arts en patiënt die ten doel heeft de gebieden waarop mannen en vrouwen verschillen aandacht te geven tijdens de behandeling.

Methode
Samen met patiënten en zorgverleners kijken we welke verschillen het belangrijkste zijn. Vervolgens maken we zorgverleners via een quiz meer bewust van deze verschillen en kijken samen met hen hoe we de kennis over man/vrouw verschillen het best kunnen gebruiken om de zorg te verbeteren. Stappen in het onderzoek zijn:
1. Update van eerder uitgevoerd literatuuronderzoek (zie de Nivel-publicatie 'Treat me like a woman: a mixed studies review into treatement burden to developt gender sensitive reumatic care' via www.nivel.nl/publicaties) , waarin we verschillende onderwerpen met betrekking tot man-vrouwverschillen bij reumatische aandoeningen identificeren. Resultaten van dit onderzoek worden in een publicatie vervat.
2. Prioritering van onderwerpen: de onderwerpen worden door patiënten en zorgverleners gerangschikt van minst naar meest belangrijk.
3. Vragenlijstonderzoek om 'bewustzijn in de praktijk' na te gaan: zorgverleners krijgen de belangrijke onderwerpen in een vragenlijst getoetst.
4. Online focusgroep: waarin ervaringsdeskundigen en betrokken zorgverleners meedenken over de onderwerpen in een Aandachtswijzer en de vorm van de tool.

Resultaten
De resultaten worden vertaald in de tool 'Aandachtswijzer Reumazorg en Gender' ( zie https://www.nivel.nl/nl/tool-aandachtswijzer-reumazorg-en-gender). Met deze tool - in de vorm van een poster en aandachtskaartjes (visitekaartjes) met daarop een QR-code naar een Nivel-websitepagina met meer informatie - wordt aandacht gevraagd voor de belangrijkste onderwerpen binnen het thema. Hieraan gerelateerd worden communicatietips gegeven, aan zorgverlener én aan patiënt, voor het bespreekbaar maken van die onderwerpen tijdens het consult.

Met de Aandachtswijzer beogen we ervoor te zorgen dat verschillen tussen mannen en vrouwen ook echt aan bod komen tijdens het consult. De poster met aandachtskaartjes kunnen zorgverleners in de wachtkamer / bespreekkamer in het zicht plaatsen, zodat er ook extra aandacht voor het onderwerp is én mensen op het belang van man-vrouwverschillen bij reumazorg worden geattendeerd. De poster en visitekaartjes via beroepsgroepenverenigingen en zijn ook te bestellen bij het Nivel.