De SAVE-methodiek is een methode voor dossieronderzoek door zorginstellingen, ter verbetering van kwaliteit van zorgprocessen en -uitkomsten. De SAVE-methode bestaat uit vijf stappen, die in dit onderdeel worden uitgelegd en toegelicht. De methode is ontwikkeld als uitkomst van onderzoek naar veilige zorg in 2012-2014.
Tool - SAVE: sturen op veiligheid in de zorg in 5 stappen (2016)
SAVE - Methodiek ter verbetering van kwaliteit van zorgprocessen en -uitkomsten
De SAVE-methodiek bestaat uit de volgende 5 stappen:
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
- Stap 1 Dossieronderzoek 1e fase
Met een triggerlijst screenen verpleegkundigen een selectie van cliëntendossiers. Iedere trigger is een aanwijzing voor mogelijke schade. Indien een dossier 1 of meer triggers bevat, gaat het door naar de 2e fase van het dossieronderzoek.
- Stap 2 Dossieronderzoek 2e fase
Een arts beoordeelt of er sprake was van zorggerelateerde en mogelijk vermijdbare schade. Dit gebeurt aan de hand van een beoordelingsformulier. Indien dit is vastgesteld, wordt de casus besproken in een multidisciplinair overleg.
- Stap 3 Multidisciplinair overleg
Bij een multidisciplinair overleg zijn artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, paramedici en niet-medisch personeel aanwezig. In dit overleg wordt de casus besproken met als doel inzicht te krijgen in de knelpunten van zorgprocessen. Wanneer knelpunten zijn vastgesteld en mogelijke maatregelen zijn aangedragen, zal na het overleg door een aantal afgevaardigden een actieplan worden opgesteld.
- Stap 4 Actieplan opstellen
Aan de hand van de knelpunten en de mogelijke maatregelen worden in het actieplan de taken en verantwoordelijkheden verdeeld.
- Stap 5 Sturingsinformatie voor de RvB
Waar het actieplan bedoeld is om zorgprocessen te verbeteren, kan de informatie zodanig worden teruggekoppeld naar de Raad van Bestuur dat het aansluit bij hun behoefte aan sturingsinformatie.
Randvoorwaarden en implementatie van SAVE-methodiek
Om de SAVE-methodiek zo goed mogelijk te kunnen implementeren moet de zorginstelling een projectplan opstellen waarin taken, verantwoordelijkheden, rechten en plichten van het projectteam zijn weergegeven. Daarnaast moet een aantal randvoorwaarden gecreëerd worden. In het onderdeel SAVE - Randvoorwaarden implementatie een aantal algemene tips voor implementatie en lichten we vier randwoordwaarden toe:
- voorwaarden die organisatorisch van aard zijn
- voorwaarden qua teamsamenstelling
- voorwaarden met betrekking tot het creëren van draagvlak
- voorwaarden met betrekking van het gebruik van (bestaande) instrumenten
Praktijkvoorbeelden gebruik van de SAVE-methodiek
In 2012-2013 hebben 2 ziekenhuizen, 2 GGZ instellingen en 2 VVT instellingen in een pilot studie de SAVE-methodiek toegepast. De pilot had als doel om sturingsinformatie voor RvB’s over veiligheid te creëren. Hiervoor was het de bedoeling om een aantal keer achter elkaar de SAVE-methodiek uit te voeren. Lees meer over de praktijkvoorbeelden zelf en de geleerde lessen op SAVE - Praktijkvoorbeelden.
SAVE-literatuur
We hebben de volgende bronnen gebruikt bij het opstellen van de SAVE-methodiek:
- Literatuur SAVE - dossieronderzoek
-
- 2017 | Monitor zorggerelateerde schade 2015/2016: dossieronderzoek bij overleden patiënten in Nederlandse ziekenhuizen. https://www.nivel.nl/nl/tool-liz-methodiek-voor-leren-van-incidenten-de-zorg. Utrecht, NIVEL, 2017.
- 2013 | Monitor Zorggerelateerde Schade 2011/2012: dossieronderzoek in Nederlandse ziekenhuizen. Langelaan, M., Bruijne, M.C. de, Baines, R.J., Broekens, M.A., Hammink, K., Schilp, J., Verweij, L., Asscheman, H., Wagner, C. Amsterdam/Utrecht, EMGO+ Instituut/VUmc / NIVEL, 2013, 136 p.
- 2010 | Monitor zorggerelateerde schade 2008: dossieronderzoek in Nederlandse ziekenhuizen. Langelaan, M., Baines, R.J., Broekens, M.A., Siemerink, K.M., Steeg, L. van de, Asscheman, H., Bruijne, M.C. de, Wagner, C. Utrecht, NIVEL, 2010, 120 p.
- 2009 | Patiëntveiligheid in de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg: een eerste verkenning naar zorggerelateerde onbedoelde schade. Peeters, M., Langelaan, M., Kok, I., Wagner, C. Utrecht, NIVEL / Trimbos-Instituut, 2009, 86 p.
- Literatuur SAVE - Sturen op veiligheid
-
- 2014 | Is having quality as an item on the executive board associated with the implementation of quality management systems in European hospitals: a quantitative analysis. Botje, D., Klazinga, N.S., Suñol, R., Groene, O., Pfaff, H., Mannion, R., Depaigne-Loth, A., Arah, O.A., DerSarkissian, M., Wagner, C. International Journal for Quality in Health Care, vol. 26, 2014, nr. suppl. 1, 92-99 p
- 2013 | To what degree is the governance of Dutch hospitals orientated towards quality in care? Does this really affect performance? Botje, D., Klazinga, N.S., Suñol, R., Groene, O., Pfaff, H., Mannion, R., Depaigne-Loth, A., Arah, O.A., DerSarkissian, M., Wagner, C. Health Policy, vol. 113, 2013, nr. 1-2, 134-141 p
- 2012 | All you need to know about innovation in healthcare: the 10 best reads. Ilinca, S., Hamer, S., Botje, D., Espin, J., Veloso Mendes, R., Mueller, J., Wijngaarden, J. van, Vinot, D., Plochg, T. International Journal of Healthcare Management, vol. 5, 2012, nr. 4, 193-202 p