Afzien van huisartsenzorg vanwege kosten heeft volgens patiënten negatieve gevolgen voor de gezondheid

Het percentage mensen dat in 2022 niet naar de huisarts ging uit financiële overwegingen is niet veranderd ten opzichte van 2015. Wel gaf een deel van de mensen dat om deze reden afzag van huisartsenzorg aan dat dit achteraf gezien geen goede beslissing was voor hun gezondheid. Zij gaven dit vaker aan dan mensen die om een andere reden hadden afgezien van zorg. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel onder leden van het Consumentenpanel Gezondheidszorg, dat is gepubliceerd in het VGE Bulletin, het tijdschrift van de vereniging voor gezondheidseconomen. 

Door de gestegen kosten voor levensonderhoud als gevolg van de inflatie en energiecrisis hebben steeds meer mensen moeite om rond te komen. Hierdoor gaan zij mogelijk bezuinigen op zorg, bijvoorbeeld door zorg te mijden. In november 2022 is met behulp van een vragenlijst, ingevuld door 660 leden van het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg,  onderzocht of mensen hebben afgezien van zorg en in hoeverre kosten hierbij een rol speelden.

Groep mensen die huisartsbezoek heeft gemeden om kosten niet groter dan in 2015

Ongeveer één op de zeven mensen (15%) heeft in de zes maanden voorafgaand aan het onderzoek wel overwogen om naar de huisarts te gaan, om vervolgens niet te gaan. Van de totale groep respondenten gaf 1% aan te hebben afgezien van een huisartsbezoek omdat ze opzagen tegen eventuele kosten als gevolg van het bezoek. Zo’n 3% zag er vanaf vanwege zorgen over mogelijke vervolgkosten. Deze percentages zijn vergelijkbaar met eerder Nivel-onderzoek, uit 2015.

Er waren ook andere redenen om af te zien van een huisartsbezoek. Zo gaven ondervraagden aan te verwachten dat hun klachten vanzelf zouden overgaan (5% van de totale groep respondenten), dat ze hun klacht niet ernstig genoeg vonden of er niet echt last van hadden (4%), of dat ze het probleem zelf wilden oplossen (2%). 

Afzien van huisartsenzorg vanwege kosten geen goede beslissing voor gezondheid

Een groot deel van de kleine groep mensen die uit financiële overwegingen had afgezien van zorg van de huisarts, gaf aan dat dit achteraf gezien voor hun gezondheid geen goede beslissing was. Zij gaven dit vaker aan dan mensen die om een andere reden hadden afgezien van huisartsenzorg. Het mijden van zorg vanwege de kosten is daarmee zorgwekkend te noemen; doordat niet de aard van de klacht maar financiële overwegingen de doorslag geven voor het niet-bezoeken van de huisarts, kan zorgmijding negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid van de patiënt. 

Over het onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van een online vragenlijst, die in november 2022 is verzonden naar 1500 leden van het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg. De groep mensen was qua leeftijd en geslacht representatief voor de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder. De vragenlijst is ingevuld door 660 respondenten (44% respons).