Ieder zijn eigen invulling aan transparantie in de zorg? (Transparantiemonitor 2019/2020)

In de Transparantiemonitor van 2019-2020 blijkt dat mensen op verschillende manieren invulling geven aan het begrip transparantie in de zorg. Voor zorgaanbieders gaat het bijvoorbeeld over informatie om samen te kunnen beslissen, terwijl verzekeraars juist interesse hebben in inkoopinformatie. Dat roept de vraag op welke invullingen voorrang krijgen en waarom. Dit blijkt uit de Transparantiemonitor van het Nivel over 2019-2020, een meerjarig project waarin herhaaldelijk wordt onderzocht wat de stand van zaken is omtrent transparantie in de zorg.

Verschil in invulling van transparantie door verschillende actoren in de zorg
Zorgaanbieders en zorgverleners hebben de meeste affiniteit met uitkomstinformatie en samen beslissen, terwijl verzekeraars juist veel belangstelling hebben voor uitkomstgericht organiseren en betalen. Daarnaast hechten patiëntenorganisaties, verzekeraars en overheid veel waarde aan openbare informatie over kwaliteit van zorgaanbieders en zorgverleners, iets dat bij zorgaanbieders en zorgverleners aanzienlijk minder prioriteit heeft. Ook zien we (accent)verschillen tussen huisartsen en medisch specialisten in hoe zij denken over transparantie en hoe dat in hun sectoren al dan niet vorm kan krijgen. Dit laat zien dat transparantie een rekbaar begrip is waar iedere actor weer een andere invulling aan geeft.  

Steeds meer aandacht voor informatie over aandoeningen, minder over zorgverleners
In de monitor van 2018 zagen we al dat het streven naar transparantie in de zorg een bredere invulling had gekregen: het had niet alleen meer betrekking op informatie over de kwaliteit van zorgaanbieders en zorgverleners, maar ook op informatie over aandoeningen en behandelingen.
Het beeld van 2018 zien we bevestigd in 2019-2020 bevestigd. Daarbij valt op dat werken aan informatie over aandoeningen en behandelingen voorrang lijkt te krijgen op werken aan informatie over zorgaanbieders en zorgverleners, al leggen hoofdlijnenakkoorden ook een ambitie neer wat betreft beschikbaarheid van informatie over zorgaanbieders en zorgverleners.

Aansluiting informatievoorzieningen op mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden blijft achter
Tot slot blijkt dat veel initiatieven om de zorg transparant te maken weinig aansluiting vinden bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. Dat geldt zelfs voor informatieve websites als ZorgkaartNederland.nl en Thuisarts.nl die hard werken aan de toegankelijkheid van deze sites voor alle bevolkingsgroepen: mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden komen hier toch weinig terecht, simpelweg omdat het digitale kanaal niet goed bij hen aansluit.

De Transparantiemonitor van het Nivel
Met de Transparantiemonitor zal het Nivel de komende jaren blijven volgen hoe transparantie in de zorg zich ontwikkelt en wat dat oplevert voor het vinden van de best passende zorg. Hiertoe worden elk jaar meningen en ervaringen van patiënten en artsen in kaart gebracht. Ook vinden er verschillende casestudies plaats, naar specifieke initiatieven of thema’s. De verschillende onderzoeken die hiertoe in 2019-2020 zijn gedaan, worden de komende periode apart gepubliceerd en worden voorzien van ieder een eigen nieuwsbericht.

In Dossier Transparantiemonitor vindt u alle publicaties en andere informatie van het Nivel over dit onderwerp bij elkaar.