Jaarcijfers huisartsenposten 2020 en 2021: grootschalige veranderingen tijdens coronapandemie

Door de coronapandemie waren 2020 en 2021 bijzondere jaren, ook voor de huisartsenposten. Voor het eerst sinds 2014 nam het zorggebruik via de huisartsenpost af. Ook de wijze waarop de zorg via de huisartsenpost werd geboden veranderde: meer patiënten werden telefonisch geholpen. Dit bleek uit de gegevens van Nivel Zorgregistratie Eerste Lijn over 2020 en 2021.

Bij gezondheidsproblemen waarmee iemand niet kan wachten tot de eigen huisarts weer beschikbaar is op de volgende werkdag, kan deze persoon ‘s avond, ‘s nachts en in het weekend terecht bij de huisartsenpost (HAP). Dit jaar rapporteren we over de HAP-zorg in de jaren 2020 en 2021, de coronajaren, en vergelijken we deze met voorgaande jaren.

Zorggebruik via de huisartsenpost afgenomen

In 2020 en 2021 maakte respectievelijk 14,8% en 15,2% van de Nederlanders ten minste eenmaal gebruik van de huisartsenpost. Dit is lager dan in 2019, toen dit op 16,3% lag. Vooral baby’s, jonge kinderen en ouderen maken gebruik van de huisartsenpost. In 2020 zagen we het aantal jonge kinderen dat bij de HAP kwam sterk afnemen, waarna het in 2021 weer op het niveau kwam van voor de pandemie. Voor ouderen vanaf 85 jaar is er een dalende trend te zien in het gebruik van de huisartsenpost, die ook tijdens de coronajaren aanhield.

Fragment uit jaarrapport 2020 en 2021: gemiddeld aantal contacten met de huisartsenpost per 1000 inwoners per jaar over de periode 2017 t/m 2021, onderverdeeld in leeftijdsgroepen

Zorg met lage urgenties verder toegenomen

Ten opzichte van voorgaande jaren is in 2020 en 2021 het aantal contacten met een zeer hoge urgentie (U0, U1) relatief gezien gelijk gebleven. Het aantal contacten met een hoge urgentie (U2, U3) is relatief gezien afgenomen. Het aantal laag-urgente contacten (U4, U5) is in 2020 en 2021 weer verder toegenomen, deze contacten worden voornamelijk telefonisch afgehandeld.

Contacten met de HAP voornamelijk vanwege klachten aan het bewegingsapparaat

Gemiddeld hebben de meeste hulpvragen bij contacten op de huisartsenpost betrekking op symptomen en aandoeningen van het bewegingsapparaat, bijvoorbeeld fracturen. In 2020 en 2021 lag het aantal contacten met dergelijke hulpvragen wel lager dan voor de pandemie. Voor hulpvragen vanwege algemene klachten en klachten aan de ademhalingsorganen, die ook al veel voorkwamen, lag dit anders: deze namen ten opzichte van 2019 juist toe.

Over het onderzoek

De cijfers over de huisartsenposten in dit jaarrapport over de jaren 2020 en 2021 zijn gebaseerd op elektronisch geregistreerde gegevens van respectievelijk 26 en 28 huisartsenpostorganisaties die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Hiermee beschikken we over informatie over het zorggebruik op de huisartsenpost in een gebied van ongeveer 11 miljoen inwoners, die het Nivel sinds 2012 jaarlijks verzamelt en analyseert.