Actuele weekcijfers ziekten en aandoeningen – Surveillance

1. ACTUEEL - Griepepidemie

• Huisartsen rapporteerden afgelopen week per 100.000 inwoners, 32 patiënten met griepachtige klachten (influenza-achtig ziektebeeld, IAZ). Dit is een daling ten opzichte van de week ervoor en onder de epidemische grens van 58 op de 100.000 mensen. 
• Normaal gesproken is een griepepidemie ten einde als het aantal patiënten dat de huisarts bezoekt met griepachtige klachten 2 weken achter elkaar onder de epidemische grens is, maar in de afgelopen weken werd nog veel griepvirus (influenzavirus) gevonden in de keel- en neusmonsters afgenomen bij deze patiënten. Ook in andere surveillance bronnen werd nog veel griepvirus gevonden.
• Daarom is besloten dat de griepepidemie nog niet ten einde is.
• Het Nivel, RIVM en Erasmus MC houden de ontwikkeling van het griepvirus daarom goed in de gaten.

Figuur 1

Vaststellen griepepidemie: zo werkt het

Om vast te stellen of er een griepepidemie heerst, bekijken we of het aantal patiënten met influenza-achtig ziektebeeld boven de epidemische grens ligt. De epidemische grens wordt elk jaar opnieuw vastgesteld. We spreken in het seizoen 2022-2023 van een griepepidemie zodra er is voldaan aan de volgende criteria:

1. In twee achtereenvolgende weken ziet de huisarts minstens 58 patiënten op de 100.000 inwoners met IAZ (een influenza-achtig ziektebeeld, oftewel griepachtige klachten),
2. Minstens 10 procent van alle afgenomen monsters van patiënten met IAZ bevat een influenzavirus.

Voor het definitieve besluit om het begin en einde van de griepepidemie te bepalen wordt ook gekeken naar andere gegevens van het RIVM, zoals testuitslagen van ziekenhuislaboratoria.

Methode: griepsurveillance door de Nivel Peilstations

In totaal zijn er zo’n 140 huisartsenpraktijken die de Peilstations van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn vormen. Aan de hand van de wekelijkse rapportages en de monsters die wij van hen ontvangen, genereren wij de influenza-incidentie (griepcijfers) per week en kunnen we bepalen of er sprake is van een griepepidemie.

Intensiteit griepepidemie bepalen, zo werkt het

De intensiteit van griepepidemie wordt bepaald aan de hand van het aantal patiënten op de 100.000 inwoners met IAZ dat de huisarts ziet.
De grenswaarden zijn als volgt:

Het aangeven van de intensiteit van de griepepidemie heeft een alarmfunctie: het fungeert als signaal voor zorgverlenende instanties om hun zorgcapaciteit dienovereenkomstig paraat te hebben.

___________________________________________________________________________________________________________________________

2. DE CIJFERS

2.1. Cijfers respiratoire aandoeningen (griep en andere)

Bron: rapportages en bemonsteringen van onze +/- 140 Peilstation-huisartsenpraktijken

Surveillance op respiratoire aandoeningen (waaronder griep) door onze Peilstations: zo werkt het

Onze Peilstations vervullen verschillende rollen in de respiratoire surveillance:

1. Zo'n 40 van onze Peilstations rapporteren (al jarenlang) het aantal patiënten dat hun praktijk bezoekt met een ‘influenza-achtig ziektebeeld’ (IAZ), oftewel ‘griepachtige klachten’. Dit hoeft niet te betekenen dat deze mensen besmet zijn met het influenzavirus. Als deze Peilstations in twee achtereenvolgende weken minstens 58 patiënten op de 100.000 inwoners met IAZ rapporteren, is aan het eerste criterium voldaan om te kunnen spreken over een griepepidemie.
2. Daarnaast nemen de ongeveer 140 Peilstations monsters af bij patiënten met ofwel griepachtige klachten (IAZ) ofwel klachten die duiden op een andere acute respiratoire infectie (ARI). Het RIVM onderzoekt deze IAZ- én ARI-monsters op meer dan alleen een influenzavirus, namelijk ook op andere luchtwegvirussen. Als 10% van enkel de IAZ-monsters een influenzavirus bevat, wordt voldaan aan het tweede criterium om te spreken van een griepepidemie.

Omdat het RIVM alle afgenomen monsters (IAZ én ARI) test op meerdere luchtwegvirussen, kunnen we meer zeggen over het voorkomen van meerdere respiratoire virussen, namelijk:

• influenzavirus (griep)
• respiratoir syncytieel virus (RSV)
• rhinovirus
• enterovirus
• SARS-CoV-2-virus (dat COVID-19 kan veroorzaken)
• andere humane seizoens-coronavirussen (hCoV type 229E, OC43, HKU1 en NL63)
• para-influenzavirus (type 1, 2, 3 en 4)
• humaan meta-pneumovirus (hMPV)

Wat valt op in week 11:

• De huisartsen van de Peilstations rapporteerden 32 patiënten met griepachtige klachten (influenza-achtig ziektebeeld, IAZ) op de 100.000 inwoners (figuur 1). Dit is een daling ten opzichte van de week ervoor en onder de epidemische grens.
• Er werden 17 monsters afgenomen bij patiënten met IAZ. In deze monsters werd 7 keer (41%) een influenzavirus gevonden (figuur 2). Dat is een stijging ten opzichte van de week ervoor.
•  Er werden in totaal 33 monsters afgenomen: 17 bij patiënten met IAZ en 16 bij patiënten met een andere ARI. Hierin werden de volgende virussen gevonden:
  • influenzavirus: 10 keer (30%), waarvan 3 keer (9%) influenzavirus type A(H1N1)pdm09, 1 keer (3%) influenzavirus type A(H3N2) en 6 keer (18%) influenza type B (Victoria-lijn).
  • SARS-CoV-2: 7 keer (21%)
  • rhinovirus: 2 keer (6%)
  • humaan seizoens-coronavirus: 2 keer (6%)
  • parainfluenzavirus: 1 keer (3%)

Figuur 2

____________________________________________________________________________________________________________________________

2.2. Cijfers alle vóórkomende aandoeningen (die noemenswaardig zijn)

Bron: registraties van +/- 390 huisartsenpraktijken die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

Uit de zorgregistraties van zo’n 390 huisartsenpraktijken die zijn aangesloten bij Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn genereren we (onder andere) cijfers over de heersende zieken en aandoeningen. We noemen de meest opvallende zaken in deze samenvatting.

Registraties uit zo’n 390 huisartsenpraktijken verwerken tot cijfers over ziekten: zo werkt het

Voor het genereren van cijfers over ziekten en aandoeningen maken we gebruik van de registraties die ongeveer 390 huisartsenpraktijken uit heel Nederland - alle deelnemend aan ons registratiesysteem Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn - vastleggen in hun patiëntendossiers. Wekelijks ontvangt het Nivel van deze bron gepseudonimiseerde gegevens over gezondheidsproblemen waarmee patiënten bij deze huisartsenpraktijken komen. Het Nivel verwerkt deze gegevens tot eenduidige cijfers over ziekten en gezondheid, klaar voor nader onderzoek, zoals surveillance en monitoring.

2.1 Acute luchtweginfecties, waaronder COVID-19
We tellen het aantal patiënten dat de huisarts heeft geraadpleegd met COVID-19, longontsteking of een andere acute luchtweginfectie. Bij jonge kinderen houden we het aantal patiënten met bronchiolitis goed in de gaten, een aandoening die vaak wordt veroorzaakt door het RS-virus.

Wat valt op in week 11:

• Er was een daling in het aantal patiënten met COVID-19 dat de huisarts raadpleegde (figuur 3).

Figuur 3

2.2 Scabiës (schurft)
Huisartsen zien sinds oktober 2021 meer patiënten met scabiës (schurft) dan gebruikelijk, met name in de leeftijdsgroep 15 t/m 24 jaar. Meer informatie over schurft als aandoening is te vinden op de website van Thuisarts.

Wat valt op in week 11:

• Het aantal mensen dat voor scabiës de huisarts bezoekt is nog steeds hoger dan in voorgaande jaren (figuur 4).
• Er is een stijgende trend in het aantal geregistreerde patiënten 15 t/m 24 jaar met scabiës.
• De piek in week 7 van 2023 werd veroorzaakt door een groot aantal patiënten met scabiës in één praktijk.

Figuur 4