Actuele weekcijfers ziekten en aandoeningen – Surveillance

ACTUEEL

Griepepidemie

• Huisartsen rapporteerden afgelopen week per 100.000 inwoners, 38 patiënten met griepachtige klachten (influenza-achtig ziektebeeld, IAZ). Dit is daarmee voor de derde week achtereen onder de epidemische grens van 58 op de 100.000 mensen.
• Normaal gesproken is een griepepidemie dan ten einde, maar in de afgenomen keel- en neusmonsters bij deze patiënten wordt nog opvallend veel influenzavirus gevonden.
• Het Nivel, RIVM en Erasmus MC houden de ontwikkeling van het griepvirus daarom goed in de gaten.

Bron: Respiratoire surveillance door de Nivel Peilstations

Figuur 1

Vaststellen griepepidemie: zo werkt het

Om vast te stellen of er een griepepidemie heerst, bekijken we of het aantal patiënten met influenza-achtig ziektebeeld boven de epidemische grens ligt. De epidemische grens wordt elk jaar opnieuw vastgesteld. We spreken in het seizoen 2022-2023 van een griepepidemie zodra er is voldaan aan de volgende criteria:

1. In twee achtereenvolgende weken ziet de huisarts minstens 58 patiënten op de 100.000 inwoners met IAZ (een influenza-achtig ziektebeeld, oftewel griepachtige klachten),
2. Minstens 10 procent van alle afgenomen monsters van patiënten met IAZ bevat een influenzavirus.

Voor het definitieve besluit om het begin en einde van de griepepidemie te bepalen wordt ook gekeken naar andere gegevens van het RIVM, zoals testuitslagen van ziekenhuislaboratoria.

Methode: Surveillance griep door de Nivel Peilstations

In totaal zijn er zo’n 140 huisartsenpraktijken die de Peilstations van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn vormen. Aan de hand van de wekelijkse rapportages en de monsters die wij van hen ontvangen, genereren wij de influenza-incidentie (griepcijfers) per week en kunnen we bepalen of er sprake is van een griepepidemie.

 

Intensiteit griepepidemie bepalen, zo werkt het

De intensiteit van griepepidemie wordt bepaald aan de hand van het aantal patiënten op de 100.000 inwoners met IAZ dat de huisarts ziet.
De grenswaarden zijn als volgt:

Het aangeven van de intensiteit van de griepepidemie heeft een alarmfunctie: het fungeert als signaal voor zorgverlenende instanties om hun zorgcapaciteit dienovereenkomstig paraat te hebben.

DE CIJFERS

1. Cijfers respiratoire aandoeningen (griep en andere)

Bron: rapportages en bemonsteringen van onze +/- 140 Peilstation-huisartsenpraktijken

Surveillance op respiratoire aandoeningen (waaronder griep) door onze Peilstations: zo werkt het

Onze Peilstations vervullen verschillende rollen in de respiratoire surveillance:

1. Zo'n 40 van onze Peilstations rapporteren (al jarenlang) het aantal patiënten dat hun praktijk bezoekt met een ‘influenza-achtig ziektebeeld’ (IAZ), oftewel ‘griepachtige klachten’. Dit hoeft niet te betekenen dat deze mensen besmet zijn met het influenzavirus. Als deze Peilstations in twee achtereenvolgende weken minstens 58 patiënten op de 100.000 inwoners met IAZ rapporteren, is aan het eerste criterium voldaan om te kunnen spreken over een griepepidemie.
2. Daarnaast nemen de ongeveer 140 Peilstations monsters af bij patiënten met ofwel griepachtige klachten (IAZ) ofwel klachten die duiden op een andere acute respiratoire infectie (ARI). Het RIVM onderzoekt deze IAZ- én ARI-monsters op meer dan alleen een influenzavirus, namelijk ook op andere luchtwegvirussen. Als 10% van enkel de IAZ-monsters een influenzavirus bevat, wordt voldaan aan het tweede criterium om te spreken van een griepepidemie.

Omdat het RIVM alle afgenomen monsters (IAZ én ARI) test op meerdere luchtwegvirussen, kunnen we meer zeggen over het voorkomen van meerdere respiratoire virussen, namelijk:

• influenzavirus (griep)
• respiratoir syncytieel virus (RSV)
• rhinovirus
• enterovirus
• SARS-CoV-2-virus (dat COVID-19 kan veroorzaken)
• andere humane seizoens-coronavirussen (hCoV type 229E, OC43, HKU1 en NL63)
• para-influenzavirus (type 1, 2, 3 en 4)
• humaan meta-pneumovirus (hMPV)

Wat valt op in week 5:

• De huisartsen van de Peilstations rapporteerden 38 patiënten met griepachtige klachten (influenza-achtig ziektebeeld, IAZ) op de 100.000 inwoners (figuur 1). Dit is voor de derde week op rij onder de epidemische grens.
• Er werden 49 monsters afgenomen bij patiënten met IAZ. In deze monsters werd 38 keer (78%) een influenzavirus gevonden (figuur 2).
• Er werden in totaal 79 monsters afgenomen: 49 bij patiënten met IAZ en 30 bij patiënten met een andere ARI. Hierin werden de volgende virussen gevonden:
  • influenzavirus: 45 keer (57%), waarvan 21 keer (27%) influenzavirus type A(H1N1)pdm09, 2 keer (3%) influenzavirus type A(H3N2), 21 keer (27%) influenza type B (Victoria-lijn) en 1 keer (1%) is het subtype onbekend
  • SARS-CoV-2: 5 keer (6%)
  • RS-virus: 3 keer (4%)
  • rhinovirus: 8 keer (10%)
  • humaan seizoens-coronavirus: 7 keer (9%)
  • humaan metapneumovirus: 4 keer (5%)

Figuur 2

Let op! Veel mensen met griepachtige klachten doen een corona zelftest of laten zich testen op SARS-CoV-2 bij de GGD. De resultaten van de Peilstations zijn gebaseerd op mensen die op consult komen bij de huisarts. De aantallen mensen met een positieve SARS-CoV-2 test in de steekproef van de Peilstations kunnen niet vergeleken worden met de resultaten van de GGD’en.
____________________________________________________________________________________________________________________________

2. Cijfers alle vóórkomende aandoeningen (die noemenswaardig zijn)

Bron: registraties van onze +/- 390 huisartsenpraktijken die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

Uit de zorgregistraties van zo’n 390 huisartsenpraktijken die zijn aangesloten bij Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn genereren we (onder andere) cijfers over de heersende zieken en aandoeningen. We noemen de meest opvallende zaken in deze samenvatting.

Registraties uit zo’n 390 huisartsenpraktijken verwerken tot cijfers over ziekten: zo werkt het

Voor het genereren van cijfers over ziekten en aandoeningen maken we gebruik van de registraties die ongeveer 390 huisartsenpraktijken uit heel Nederland - alle deelnemend aan ons registratiesysteem Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn - vastleggen in hun patiëntendossiers. Wekelijks ontvangt het Nivel van deze bron gepseudonimiseerde gegevens over gezondheidsproblemen waarmee patiënten bij deze huisartsenpraktijken komen. Het Nivel verwerkt deze gegevens tot eenduidige cijfers over ziekten en gezondheid, klaar voor nader onderzoek, zoals surveillance en monitoring.

2.1 Acute luchtweginfecties, waaronder SARS-CoV-2 (COVID-19)
We tellen het aantal patiënten dat de huisarts heeft geraadpleegd met SARS-CoV-2 (COVID-19), longontsteking of een andere acute luchtweginfectie. Bij jonge kinderen houden we het aantal patiënten met bronchiolitis goed in de gaten, een aandoening die vaak wordt veroorzaakt door het RS-virus.

Wat valt op in week 5:

• Het aantal patiënten met SARS-CoV-2 (COVID-19) dat de huisarts raadpleegde is vergelijkbaar met de week ervoor (figuur 3).
• Er is een dalende trend in het aantal patiënten dat met een acute luchtweginfectie de huisarts bezocht. Dit geldt niet alleen voor COVID-19, maar ook voor andere acute infecties van de bovenste en onderste luchtwegen zoals acute bronchitis/bronchiolitis en longontsteking.

Figuur 3

2.2 Scabiës (schurft)
Huisartsen zien sinds oktober 2021 meer patiënten met scabiës (schurft) dan gebruikelijk, met name in de leeftijdsgroep 15 t/m 24 jaar. Meer informatie over schurft als aandoening is te vinden op de website van Thuisarts.

Wat valt op in week 5:

• Na de kerstvakantie is er opnieuw een stijgende trend zichtbaar in het aantal patiënten dat met scabiës de huisarts bezoekt (figuur 4).  
• In week 5 registreerden de huisartsen minder patiënten met scabiës dan in de drie weken ervoor.

Figuur 4

20 veelvoorkomende klachten in de huisartsenpraktijk (voor en) tijdens de coronapandemie
Ga naar de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 (GOR-COVID), en aldaar naar de resultaten van de kort-cyclische monitor. Hier vindt u onze kwartaalrapportages van het vóórkomen van 20 veelvoorkomende symptomen in de huisartsenpraktijk. Vaak zijn deze symptomen aspecifiek of onverklaard van aard en hebben zij een sterke psychosomatische component, zoals hoofdpijn, slaapproblemen, moeheid etc. Veel van die klachten passen ook goed bij het profiel van langdurige COVID-klachten.