Actuele weekcijfers ziekten en aandoeningen – Surveillance

Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

Griep, het RS-virus en COVID-19 zijn enkele gezondheidsproblemen waarover we publiceren zodra dit door de huisarts wordt geregistreerd. We rapporteren namelijk elke week over het vóórkomen van gezondheidsproblemen en aandoeningen in huisartsenpraktijken in Nederland en geven zo een actueel beeld van heersende gezondheidsproblemen.

Next to Actuele weekcijfers ziekten en aandoeningen - Surveillance

Elke woensdagmiddag: actualisering van de cijfers van ziekten en aandoeningen, vervat in:

  1. De Surveillance-samenvatting: meest opvallende weekcijfers van heersende ziekten en aandoeningen
  2. Het Nivel Surveillance Bulletin: compleet overzicht met weekcijfers van alle heersende ziekten en aandoeningen, landelijk én regionaal
  3. Achtergrondinformatie Surveillance: met uitleg over onze methode voor het genereren van deze weekcijfers

1. SAMENVATTING SURVEILLANCE 2023 WEEK 11 (13 - 19 mrt)
 

1. ACTUEEL - Griepepidemie

  • Huisartsen rapporteerden afgelopen week per 100.000 inwoners, 32 patiënten met griepachtige klachten (influenza-achtig ziektebeeld, IAZ). Dit is een daling ten opzichte van de week ervoor en onder de epidemische grens van 58 op de 100.000 mensen. 
  • Normaal gesproken is een griepepidemie ten einde als het aantal patiënten dat de huisarts bezoekt met griepachtige klachten 2 weken achter elkaar onder de epidemische grens is, maar in de afgelopen weken werd nog veel griepvirus (influenzavirus) gevonden in de keel- en neusmonsters afgenomen bij deze patiënten. Ook in andere surveillance bronnen werd nog veel griepvirus gevonden.
  • Daarom is besloten dat de griepepidemie nog niet ten einde is.
  • Het Nivel, RIVM en Erasmus MC houden de ontwikkeling van het griepvirus daarom goed in de gaten.

Figuur 1
plaatje niet beschikbaar

Vaststellen griepepidemie: zo werkt het

Om vast te stellen of er een griepepidemie heerst, bekijken we of het aantal patiënten met influenza-achtig ziektebeeld boven de epidemische grens ligt. De epidemische grens wordt elk jaar opnieuw vastgesteld. We spreken in het seizoen 2022-2023 van een griepepidemie zodra er is voldaan aan de volgende criteria:

  1. In twee achtereenvolgende weken ziet de huisarts minstens 58 patiënten op de 100.000 inwoners met IAZ (een influenza-achtig ziektebeeld, oftewel griepachtige klachten),
  2. Minstens 10 procent van alle afgenomen monsters van patiënten met IAZ bevat een influenzavirus.

Voor het definitieve besluit om het begin en einde van de griepepidemie te bepalen wordt ook gekeken naar andere gegevens van het RIVM, zoals testuitslagen van ziekenhuislaboratoria.

Methode: griepsurveillance door de Nivel Peilstations

In totaal zijn er zo’n 140 huisartsenpraktijken die de Peilstations van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn vormen. Aan de hand van de wekelijkse rapportages en de monsters die wij van hen ontvangen, genereren wij de influenza-incidentie (griepcijfers) per week en kunnen we bepalen of er sprake is van een griepepidemie.

    Intensiteit griepepidemie bepalen, zo werkt het

    De intensiteit van griepepidemie wordt bepaald aan de hand van het aantal patiënten op de 100.000 inwoners met IAZ dat de huisarts ziet.
    De grenswaarden zijn als volgt:

    Nivel-Griepintensiteit

    Het aangeven van de intensiteit van de griepepidemie heeft een alarmfunctie: het fungeert als signaal voor zorgverlenende instanties om hun zorgcapaciteit dienovereenkomstig paraat te hebben.

    ___________________________________________________________________________________________________________________________

    2. DE CIJFERS

    2.1. Cijfers respiratoire aandoeningen (griep en andere)

    Bron: rapportages en bemonsteringen van onze +/- 140 Peilstation-huisartsenpraktijken

    Surveillance op respiratoire aandoeningen (waaronder griep) door onze Peilstations: zo werkt het

    Onze Peilstations vervullen verschillende rollen in de respiratoire surveillance:

    1. Zo'n 40 van onze Peilstations rapporteren (al jarenlang) het aantal patiënten dat hun praktijk bezoekt met een ‘influenza-achtig ziektebeeld’ (IAZ), oftewel ‘griepachtige klachten’. Dit hoeft niet te betekenen dat deze mensen besmet zijn met het influenzavirus. Als deze Peilstations in twee achtereenvolgende weken minstens 58 patiënten op de 100.000 inwoners met IAZ rapporteren, is aan het eerste criterium voldaan om te kunnen spreken over een griepepidemie.
    2. Daarnaast nemen de ongeveer 140 Peilstations monsters af bij patiënten met ofwel griepachtige klachten (IAZ) ofwel klachten die duiden op een andere acute respiratoire infectie (ARI). Het RIVM onderzoekt deze IAZ- én ARI-monsters op meer dan alleen een influenzavirus, namelijk ook op andere luchtwegvirussen. Als 10% van enkel de IAZ-monsters een influenzavirus bevat, wordt voldaan aan het tweede criterium om te spreken van een griepepidemie.

    Omdat het RIVM alle afgenomen monsters (IAZ én ARI) test op meerdere luchtwegvirussen, kunnen we meer zeggen over het voorkomen van meerdere respiratoire virussen, namelijk:

    • influenzavirus (griep)
    • respiratoir syncytieel virus (RSV)
    • rhinovirus
    • enterovirus
    • SARS-CoV-2-virus (dat COVID-19 kan veroorzaken)
    • andere humane seizoens-coronavirussen (hCoV type 229E, OC43, HKU1 en NL63)
    • para-influenzavirus (type 1, 2, 3 en 4)
    • humaan meta-pneumovirus (hMPV)

    Wat valt op in week 11:

    • De huisartsen van de Peilstations rapporteerden 32 patiënten met griepachtige klachten (influenza-achtig ziektebeeld, IAZ) op de 100.000 inwoners (figuur 1). Dit is een daling ten opzichte van de week ervoor en onder de epidemische grens.
    • Er werden 17 monsters afgenomen bij patiënten met IAZ. In deze monsters werd 7 keer (41%) een influenzavirus gevonden (figuur 2). Dat is een stijging ten opzichte van de week ervoor.
    •  Er werden in totaal 33 monsters afgenomen: 17 bij patiënten met IAZ en 16 bij patiënten met een andere ARI. Hierin werden de volgende virussen gevonden:
      • influenzavirus: 10 keer (30%), waarvan 3 keer (9%) influenzavirus type A(H1N1)pdm09, 1 keer (3%) influenzavirus type A(H3N2) en 6 keer (18%) influenza type B (Victoria-lijn).
      • SARS-CoV-2: 7 keer (21%)
      • rhinovirus: 2 keer (6%)
      • humaan seizoens-coronavirus: 2 keer (6%)
      • parainfluenzavirus: 1 keer (3%)

    Figuur 2
    plaatje niet beschikbaar

    ____________________________________________________________________________________________________________________________

    2.2. Cijfers alle vóórkomende aandoeningen (die noemenswaardig zijn)

    Bron: registraties van +/- 390 huisartsenpraktijken die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

    Uit de zorgregistraties van zo’n 390 huisartsenpraktijken die zijn aangesloten bij Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn genereren we (onder andere) cijfers over de heersende zieken en aandoeningen. We noemen de meest opvallende zaken in deze samenvatting.

    Registraties uit zo’n 390 huisartsenpraktijken verwerken tot cijfers over ziekten: zo werkt het

    Voor het genereren van cijfers over ziekten en aandoeningen maken we gebruik van de registraties die ongeveer 390 huisartsenpraktijken uit heel Nederland - alle deelnemend aan ons registratiesysteem Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn - vastleggen in hun patiëntendossiers. Wekelijks ontvangt het Nivel van deze bron gepseudonimiseerde gegevens over gezondheidsproblemen waarmee patiënten bij deze huisartsenpraktijken komen. Het Nivel verwerkt deze gegevens tot eenduidige cijfers over ziekten en gezondheid, klaar voor nader onderzoek, zoals surveillance en monitoring.


    2.1 Acute luchtweginfecties, waaronder COVID-19
    We tellen het aantal patiënten dat de huisarts heeft geraadpleegd met COVID-19, longontsteking of een andere acute luchtweginfectie. Bij jonge kinderen houden we het aantal patiënten met bronchiolitis goed in de gaten, een aandoening die vaak wordt veroorzaakt door het RS-virus.

    Wat valt op in week 11:

    • Er was een daling in het aantal patiënten met COVID-19 dat de huisarts raadpleegde (figuur 3).

    Figuur 3
    plaatje niet beschikbaar


    2.2 Scabiës (schurft)
    Huisartsen zien sinds oktober 2021 meer patiënten met scabiës (schurft) dan gebruikelijk, met name in de leeftijdsgroep 15 t/m 24 jaar. Meer informatie over schurft als aandoening is te vinden op de website van Thuisarts.

    Wat valt op in week 11:

    • Het aantal mensen dat voor scabiës de huisarts bezoekt is nog steeds hoger dan in voorgaande jaren (figuur 4).
    • Er is een stijgende trend in het aantal geregistreerde patiënten 15 t/m 24 jaar met scabiës.
    • De piek in week 7 van 2023 werd veroorzaakt door een groot aantal patiënten met scabiës in één praktijk.

    Figuur 4
    plaatje niet beschikbaar

    2. Compleet weekoverzicht ziekten en aandoeningen – Nivel Surveillance Bulletins

    Van de afgelopen 4 weken bieden we het complete overzicht aan van cijfers over heersende ziekten en aandoeningen, per week, in de vorm van:

    1. het wekelijkse Surveillance Bulletin: actuele cijfers van vele ziekten en aandoeningen die huisartsen die week registreren. De cijfers zijn voorzien van beeldende duiding in de vorm van grafieken
    2. als losse bijlage: de samenvatting, die tevens op deze webpagina is opgenomen
    3. als losse bijlage: regionale weekcijfers (per GGD-regio) voor een selectie van heersende aandoeningen

    Nivel Surveillance Bulletins:
    wekelijkse cijfers aandoeningen in de huisartsenpraktijk

    Meest recente rapportage

    1. Nivel Surveillance Bulletin 2023 wk11 (pdf) dd. 22-03-2023
    2. Samenvatting Nivel Surveillance 2023 wk11 (pdf) dd. 22-03-2023
    3. Nivel Surveillance cijfers per GGD-regio 2023 wk11 (pdf) dd. 21-03-2023

    Rapportages voorgaande drie weken​​​​​

    1. Nivel Surveillance Bulletin 2023 wk10 (pdf) dd. 15-03-2023
    2. Samenvatting Nivel Surveillance 2023 wk10 (pdf) dd. 15-03-2023
    3. Nivel Surveillance cijfers per GGD-regio 2023 wk10 (pdf) dd. 14-03-2023
    1. Nivel Surveillance Bulletin 2023 wk9 (pdf) dd. 08-03-2023
    2. Samenvatting Nivel Surveillance 2023 wk9 (pdf) dd. 08-03-2023
    3. Nivel Surveillance cijfers per GGD-regio 2023 wk9 (pdf) dd. 07-03-2023
    1. Nivel Surveillance Bulletin 2023 wk8 (pdf) dd. 01-03-2023
    2. Samenvatting Nivel Surveillance 2023 wk8 (pdf) dd. 01-03-2023
    3. Nivel Surveillance cijfers per GGD-regio 2023 wk8 (pdf) dd. 28-02-2023

    Voorgaande Nivel Surveillance Bulletins nodig? Deze kunt u opvragen bij senior onderzoeker Mariëtte Hooiveld: m.hooiveld@nivel.nl

    Wekelijkse rapportage over:

    • acute luchtweginfecties, waaronder influenza (griep), pneumonie (longontsteking), kinkhoest, COVID-19
    • gastro-intestinale infecties (buikgriep)
    • bof, mazelen
    • otitis media acuta (oorontsteking)
    • conjunctivitus (oogontsteking)
    • andere infectieziekten
    • hooikoorts
    • alle relevante aandoeningen in de betreffende week

    Op aanvraag beschikbaar:

    Geïnteresseerd in cijfers over gezondheidsproblemen die niet in de Nivel Surveillance Bulletins zijn opgenomen? Ga naar Gegevens aanvragen.

    Nivel Surveillance Bulletin: een voorbeeld
    Nivel Surveillance Bulletin: een voorbeeld

    3. Methode Surveillance, inclusief gegevens van de Nivel Peilstations

    Voor het samenstellen van onze weekcijfers aandoeningen maken we gebruik van de Methode vaststellen weekcijfers aandoeningen - Surveillance. In het kort:

    • Met onze doorlopende Surveillance baseren we ons op de (geanonimiseerde) gegevens over verleende zorg die zo'n 390 huisartsenpraktijken aangesloten bij Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn elke week routinematig vastleggen in hun elektronische patiëntendossiers.
    • De rapporterende Nivel Peilstations, zo'n 40 deelnemende huisartsenpraktijken, leveren daarnaast aanvullende gegevens over een aantal ziektebeelden, gebeurtenissen en verrichtingen. Dit zijn gegevens die niet verkregen kunnen worden uit de routinematig verzamelde data. De Peilstations spelen een zeer belangrijke rol in de respiratoire surveillance, of te wel de griepsurveillance. Daarvoor rapporteren ze het aantal patiënten met griepachtige klachten (influenza-achtig ziektebeeld, IAZ) en nemen zij monsters af om spciek op influenza te laten onderzoeken.
    • In totaal nemen ongeveer 140 Peilstation-praktijken elke week monsters af bij een bredere groep patiënten met klachten die duiden op een luchtweginfectie, zowel patiënten met IAZ als patiënten met andere acute luchtweginfectie (ARI). Meer informatie over griep en het peilen hiervan is te vinden Griep centraal.

    Meer wetenMeer weten?

    Wilt u meer weten over Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn?

    Hooiveld, M., Kager, C., Baliatsas, C., Van Summeren J., Knottnerus, B. Actuele weekcijfers ziekten en aandoeningen – Surveillance. Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 22-03-2023; geraadpleegd op 25-03-2023]. URL: https://www.nivel.nl/nl/nivel-zorgregistraties-eerste-lijn/actuele-weekcijfers-aandoeningen-surveillance