Nivel-onderzoeksprogramma Zorgstelsel en Sturing

Een grote uitdaging waar landen voor staan is het inrichten van een zorgstelsel dat toegankelijk is en blijft en bovendien kwalitatief goede zorg biedt; hiervoor is inzicht in de werking van het stelsel in de praktijk noodzakelijk.

De kernvraag van ons onderzoek is: ‘Werkt het stelsel zoals bedoeld?’ We houden we ons bezig met sturingsvraagstukken binnen de zorg, die we vanuit verschillende perspectieven onderzoeken.

Het Nivel onderzoekt ...Het Nivel onderzoekt ...

Sturingsvraagstukken in de zorg die we onderzoeken, zijn: het sturen van verzekerden naar bepaalde aanbieders door zorgverzekeraars; de betaalbaarheid van zorg en de rol van het eigen risico hierin; praktijkvariatie en de rol die de inrichting van het stelsel hierbij speelt.

Vanuit deze vraagstukken stellen we binnen het Nivel-onderzoeksprogramma Zorgstelsel en Sturing de volgende kernvragen:

Kernvragen

  • Wat zijn de bedoelde en onbedoelde effecten van gereguleerde marktwerking?
  • Welke keuzes maken zorgverzekeraars bij het inkopen van zorg? En wat zijn de mogelijke effecten daarvan op de kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg?
  • Hoe groot is het vertrouwen in de gezondheidszorg en de solidariteit binnen het zorgstelsel van de deelnemers aan dat zorgstelsel; de Nederlandse bevolking? Met enige regelmaat meten we het vertrouwen en de solidariteit; welke veranderingen zien we dan en hoe kunnen we deze verklaren?
  • Wat is de rol van het eigen risico in het zorgstelsel? Onderzoeksvragen hierbij zijn bijvoorbeeld: wat zijn de gevolgen van het hanteren van het eigen risico; blijft de zorg betaalbaar voor mensen; speelt het eigen risico een rol bij bijvoorbeeld het verwijzen van patiënten?
  • Hoe kiezen burgers voor hun zorg of zorgverzekering en wat hebben zij nodig om hier weloverwogen keuzes in te kunnen maken?
  • Hoe kunnen we variatie binnen zorgpraktijken verklaren? En welke rol speelt gezamenlijke besluitvorming in het verminderen van ongewenste praktijkvariatie?

Instrumenten en methoden van onderzoek Peilingen met het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg

Met het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg peilt het Nivel hoe de Nederlandse burger denkt over de zorg. Jaarlijks presenteren we de resultaten van de peilingen direct online en/of als downloadable pdf's. De cijfers worden tevens ingezet voor verder onderzoek en voor beleidsvoering door externe partijen, zoals de Staat van Volksgezondheid en Zorg (onderdeel van het ministerie van VWS).

Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg

Het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg bestaat uit bijna 12.000 personen van 18 jaar en ouder. We zetten dit panel in om de ervaringen en meningen van burgers in Nederland over de gezondheidszorg te meten. We verzamelen deze informatie via schriftelijke en schriftelijke en online vragenlijsten, via interviews, met focusgroepen of met een Nivel Burgerplatform.
Binnen het panel wordt aandacht besteed aan allerlei actuele onderwerpen in de gezondheidszorg. Daarnaast monitoren we ontwikkelingen met onze barometers.

Resultaat: Nivel-cijfers ‘Burgers over gezondheidszorg’ (uit de Nivel Barometers)

Hebben burgers in Nederland evenveel vertrouwen in de zorg als voorheen? Hoeveel mensen wisselen jaarlijks van zorgverzekeraar, en waarom? Hoe solidair zijn burgers als het gaat om zorgverlening aan een voor hen onbekende medeburger? Met onze drie Nivel Barometers ‘Burgers over gezondheidszorg’ doen we doorlopend onderzoek naar: de mate van vertrouwen van burgers in de gezondheidszorg; de mate van solidariteit tussen burgers onderling in het Nederlandse zorgstelsel; het gedrag van verzekerden omtrent het wisselen van zorgverzekeraar.

Resultaat: Nivel-kerncijfers ‘Burgers over zorgverlening en maatschappelijke ondersteuning’

Hoe tevreden zijn burgers met de zorgverlening? En met maatschappelijke ondersteuning? Sinds 2016 stellen we elk jaar diverse kerncijfers op over hoe burgers aankijken tegen de zorgverlening. De cijfers worden ook opgenomen op de website Staat van Volksgezondheid en Zorg van het ministerie van VWS.

Verbinding tussen wetenschap, beleid en praktijkVerbinding tussen wetenschap, beleid en praktijk

Het gaat bij ons altijd om wetenschappelijk onderzoek waarvan de resultaten toepasbaar zijn in beleid én praktijk. Door samenwerking wordt de toepasbaarheid van de resultaten groter. Zo wordt onderzoek naar praktijkvariatie ingezet om de zorg te verbeteren. En studies naar de werking van het eigen risico dragen bij aan de maatschappelijke discussies over het thema.

Samenwerkingspartners

Ons onderzoek doen we in nauwe samenwerking met stakeholders en andere partijen. Soms zitten zij in een begeleidingscommissie, soms gaat het om co-creatie van kennis. We werken onder meer samen met:

Samenwerkingspartners

  • Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
  • Patiëntenfederatie Nederland
  • Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)
  • Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de Staat van Volksgezondheid en Zorg
  • InEen, vereniging van organisaties voor eerstelijnszorg
  • Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN)
  • Zorginstituut Nederland
  • Zorgverzekeraar VGZ
  • Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV)
  • Zorgverzekeraars Nederland
  • Nederlandse Zorgautoriteit
  • Consumentenbond

Wetenschap

Naast programmaleider bij het Nivel is Judith de Jong aangesteld als bijzonder hoogleraar Zorgstelsel en Sturing aan de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences (FHML) van de Universiteit Maastricht. Met deze leerstoel levert zij een bijdrage aan de kennis van gezondheidszorgbeleid en dan vooral over hoe dit beleid doorwerkt in de praktijk en of dit leidt tot betere kwaliteit van zorg voor of tot kosteneffectiviteit.

Marktwerking zorgt soms voor onbedoelde effecten in het zorggebruik
Profile picture for user j.dejong@nivel.nl

Maatschappelijke impactMaatschappelijke impact

Alle onderzoekresultaten publiceren we openbaar op onze website, in verschillende vormen:

Maatschappelijke impact

Op social media maken we melding van elke nieuw verschenen publicatie, zodat we een zo groot bereik genereren en de maatschappelijk impact kan toenemen.

Jong, J. de. Nivel-onderzoeksprogramma Zorgstelsel en Sturing. Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 26-05-2024; geraadpleegd op 14-10-2024]. URL: https://www.nivel.nl/nl/onderzoeksprogrammas/zorgstelsel-en-sturing