Mensen in Nederland blijven bereid om bij te dragen aan de zorgkosten van anderen

Mensen in Nederland blijven bereid om te betalen voor zorgbehandelingen waar ze zelf (nog) geen gebruik van maken, maar anderen wel. Ook verwachten ze dat anderen hiertoe bereid zijn. Dit blijkt uit de Barometer Solidariteit van het Nivel. De bereidheid tot solidariteit in Nederland is dus niet aan het dalen.

Het Nederlandse zorgstelsel is gebaseerd op solidariteit. Via de premie voor de zorgverzekering draagt iedereen van achttien jaar en ouder bij aan de betaling van de zorgkosten van zowel zichzelf als anderen. Het is belangrijk dat er voldoende draagvlak is voor het zorgstelsel. Aan de hand van de Barometer Solidariteit in het Nederlandse Zorgstelsel meet het Nivel daarom sinds 2013 om het jaar de bereidheid tot solidariteit onder de algemene bevolking in Nederland. Met de barometer worden drie aspecten van solidariteit gemeten: eigen solidariteit, verwachte solidariteit van anderen en solidariteit met specifieke groepen, zoals mensen die roken of mensen met een genetische aanleg voor een ziekte.

Mensen blijven bereid om te betalen voor de zorgkosten van anderen

De meeste mensen in Nederland zijn bereid om te betalen voor zorgbehandelingen waar ze zelf (nog) geen gebruik van maken, maar anderen wel. De bereidheid om te betalen is licht toegenomen, van 73% in 2013 naar 78% in 2021. Ongeveer zes op de tien mensen verwachten dat andere mensen bereid zijn om te betalen voor de zorgbehandelingen van anderen. Deze verwachte betalingsbereidheid is niet veranderd tussen 2013 en 2021. De meeste mensen blijven dus bereid om bij te dragen aan de zorgkosten van anderen en verwachten ook dat anderen bereid zijn om hieraan bij te dragen.

Fragment uit Solidariteit in het Nederlandse zorgstelsel. Een onderzoek naar de ontwikkeling van de bereidheid om te betalen voor zorgbehandelingen van anderen tussen 2013 en 2021

Hoge mate van solidariteit met mensen met 'pech', minder solidariteit met mensen die gezondheidsrisico’s lopen als gevolg van factoren die beïnvloedbaar lijken

Niet alle groepen kunnen op evenveel solidariteit rekenen. Er is veel solidariteit met mensen die zorg nodig hebben buiten hun schuld om, zoals mensen met een genetische aanleg voor een ernstige ziekte of mensen met hoge zorgkosten als gevolg van een ziekte of handicap. Voor deze groepen geven ongeveer negen op de tien mensen aan dat zij evenveel voor de basisverzekering zouden moeten betalen als mensen die geen genetische aanleg voor een ernstige ziekte hebben en mensen zonder hoge zorgkosten als gevolg van een ziekte of handicap. Er is minder solidariteit met mensen die gezondheidsrisico’s lopen als gevolg van factoren die beïnvloedbaar lijken, zoals mensen die roken of veel alcohol drinken.
Solidariteit met specifieke groepen neemt toe, ook met groepen waar over het algemeen niet zoveel solidariteit mee is
De solidariteit met ouderen, mensen met een ongezonde levensstijl, mensen met een genetische aanleg voor ernstige ziektes, mensen die roken, mensen die veel alcohol drinken, mensen die vaak naar de huisarts gaan, mensen die onvoldoende bewegen, mensen die veel zorg gebruiken en mensen die aan blessuregevoelige sporten doen is toegenomen tussen 2013 en 2021. Opmerkelijk is dat de solidariteit ook is toegenomen voor groepen waar over het algemeen niet zo veel solidariteit mee is, zoals mensen die roken of veel alcohol drinken. De resultaten laten zien dat mensen in steeds mindere mate voorstander zijn van premiedifferentiatie. Dit wijst op een ontwikkeling in de richting van meer algehele solidariteit.

Over het onderzoek

Sinds 2013 meet het Nivel de ontwikkelingen in de bereidheid tot solidariteit onder de algemene bevolking in Nederland door middel van de Barometer Solidariteit in het Nederlandse Zorgstelsel. Met deze barometer worden drie aspecten van solidariteit gemeten: eigen solidariteit, verwachte solidariteit van anderen en solidariteit met specifieke groepen. Om het jaar wordt een vragenlijst over solidariteit voorgelegd aan een steekproef van 1.500 panelleden van het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het Nivel. Voor dit onderzoek zijn gegevens gebruikt uit 2013, 2015, 2017, 2019 en 2021. De respons varieert van 42% in 2015 tot 56% in 2021.