We bieden inzicht in hoe we de cijfers verzamelen en analyseren op basis van zorggegevens die huisartsenpraktijken aangesloten bij Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn ons aanleveren.
Omvang gegevensverzameling deelnemende huisartsenpraktijkenIn 2020 zijn er in het kader van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn gegevens verzameld van ongeveer 500 huisartspraktijken in het totaal. Er vinden kwaliteitscontroles plaats op correctheid en volledigheid van deze verzamelde gegevens, waarna er analyses op uitgevoerd worden. Als gevolg van de kwaliteitschecks rapporteren we over gegevens uit ongeveer 420 praktijken, met in totaal 1,8 miljoen ingeschreven patiënten. Het gerapporteerde aantal patiënten en praktijken kan per analyse verschillen.
Figuur: Geografische spreiding deelnemende huisartsenpraktijken
In de kaart van Nederland ziet u de de geografische spreiding van de huisartsenpraktijken waarover wij rapporteren.
Representativiteit van de cijfersIn de drie tabellen hieronder is het volgende te zien:
Daarom zijn de gegevens over het zorggebruik, type gezondheidsproblemen, voorgeschreven medicatie en verwijzingen naar de tweede lijn vanaf 2018 gestandaardiseerd naar Nederland op leeftijd, geslacht en stedelijkheid. Tabellen met gegevens per leeftijdscategorie zijn momenteel (nog niet) gestandaardiseerd naar leeftijd, geslacht en stedelijkheid.
| Nederland* | Nivel Zorgregistraties | |
|---|---|---|
| Type praktijk (%) | ||
| Solo praktijk | 35,2 | 24,6 |
| Duo praktijk | 41,5 | 37,0 |
| Groepspraktijk | 23,4 | 38,4 |
| Stedelijkheid (%) | ||
| zeer sterk stedelijke gebieden | 24,8 | 24,1 |
| sterk stedelijke gebieden | 29,9 | 27,1 |
| matig stedelijke gebieden | 15,6 | 18,4 |
| weinig stedelijke gebieden | 21,4 | 17,9 |
| niet stedelijke gebieden | 8,3 | 12,5 |
| *verdeling 2018 |
| Nederland (2020) |
Nivel Zorgregistraties | |
|---|---|---|
| Geslacht (%) | ||
| mannen | 49,7 | 49,5 |
| vrouwen | 50,3 | 50,5 |
| Leeftijdscategorie (%) | ||
| 0 t/m 4 jaar | 4,9 | 4,4 |
| 5 t/m 17 jaar | 14,2 | 14,6 |
| 18 t/m 44 jaar | 33,5 | 32,9 |
| 45 t/m 64 jaar | 27,7 | 28,4 |
| 65 t/m 74 jaar | 11,2 | 11,4 |
| 75 t/m 84 jaar | 6,2 | 6,1 |
| 85 jaar en ouder | 2,2 | 2,1 |
| Totaal aantal personen | 17.441.500 | 1.543.364 |
Inhoud gegevensverzamelingDe gegevens die voor Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn worden verzameld zijn gegevens die iedere huisarts routinematig, als onderdeel van het zorgproces, vastlegt in zijn elektronisch medisch dossier. Ze geven informatie over:
Voor meer informatie over de verzamelde gegevens voor Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn: zie Specificatie gegevensverzameling Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn – Huisartsen.
Berekenen van de cijfersDe gerapporteerde cijfers van de huisartsenzorg worden voor ieder onderdeel op dezelfde manier berekend. De cijfers over het aantal contacten, verwijzingen, aantal geneesmiddelen en gezondheidsproblemen worden berekend ten opzichte van het aantal ingeschreven patiënten in de huisartsenpraktijk. Dit cijfer is gebaseerd op het (deel van het) jaar waarin de patiënt is ingeschreven in de huisartsenpraktijk. Sinds 2018 worden de resultaten bovendien gestandaardiseerd op leeftijd, geslacht en stedelijkheid voor die tabellen waarin geen opsplitsing in leeftijdsgroepen wordt weergegeven.
Deelnemers aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn maken gebruik van verschillende softwarepakketten:
Het Nivel stelt extractiespecificaties op voor de softwareleveranciers, waarin staat welke gegevens gewenst zijn. De softwareleveranciers vervaardigen vervolgens de extractie-programmatuur en deze komt via een Trusted Third Party bij het Nivel binnen. Het vergelijkbaar maken van gegevens (semantische integratie van de verschillende extracties) vindt bij het Nivel plaats.
Kwaliteitscontrole op de cijfersDe gegevens van de deelnemende huisartsenpraktijken zijn niet altijd correct en volledig. Het Nivel checkt de volledigheid en correctheid van de gegevens op een aantal punten alvorens deze te gebruiken voor analyses en rapportage. Gegevens van sommige huisartsenpraktijken kunnen niet voor alle analyses worden gebruikt en worden derhalve uit bepaalde analyses weggelaten; hierdoor kan het voorkomen dat de resultaten voor verschillende onderdelen niet altijd gebaseerd zijn op hetzelfde aantal praktijken en ingeschreven patiënten.
Voor cijfers over het zorggebruik in de huisartsenpraktijk worden alleen praktijken gebruikt met goede kwaliteit gegevens van 1) geregistreerde diagnoses in het journaal, 2) gedeclareerde verrichtingen, 3) voorgeschreven geneesmiddelen, en 4) geregistreerde uitslagen. Dit betekent dat er minimaal 46 weken gegevens geleverd moeten zijn en daarbij voldoende kwaliteit van de diagnoseregistratie (≥70% ICPC-gecodeerde diagnoses) en van de registratie van geneesmiddelen (≥85% ATC-gecodeerde voorschriften). Dit leverde in 2020 een sample op van 369 praktijken met in totaal 1.594.469 ingeschreven patiënten.
Het aantal praktijken op basis waarvan morbiditeitscijfers (incidentie- en prevalentiecijfers van symptomen en aandoeningen) worden berekend, wordt op een andere wijze bepaald. Hiervoor zijn namelijk kwalitatief goede gegevens nodig over meerdere jaren. Lees hier meer over de gehanteerde methode. In 2020 resulteerde dat in een sample van 314 praktijken met 1.371.639 ingeschreven patiënten.
Tenslotte is er een apart filter voor verwijzingen naar de tweede lijn. Bovenop de filtercriteria voor het bepalen van het zorggebruik (zie hier boven) moeten er in een praktijk minimaal 150 verwijzingen per 1000 patiënten zijn geregistreerd en verwijzingen plaatsgevonden hebben in minimaal 11 maanden van het jaar. Verwijzingen worden geleverd via ZorgDomein. Dit is niet bij alle aan Nivel Zorgregistraties deelnemende praktijken mogelijk, waardoor het aantal praktijken, die gebruikt worden voor het bepalen van de verwijscijfers, lager uitvalt. De verwijscijfers van 2020 zijn gebaseerd op gegevens uit 214 praktijken met 927.964 ingeschreven patiënten.
