Meer oog voor werkdruk en werkomgeving kan patiëntveiligheid verder verbeteren
Knelpunten in de personele bezetting in de zorg worden vaak in direct verband gebracht met verminderde patiëntveiligheid. Daarbij draait het niet alleen om het aantal ‘handen aan het bed’. Uit recent onderzoek van het Nivel blijkt dat ook kwalitatieve aspecten van de personele bezetting van groot belang zijn. Het verlagen van de werkdruk en verbeteren van de werkomgeving komen naar voren als kansen voor het verder verbeteren van de patiëntveiligheid.
In absolute aantallen is de capaciteit van medisch specialisten in ziekenhuizen tot 2019 gestegen. Voor verpleegkundigen is tot 2019, na een eerdere daling, ook een stijgende trend zichtbaar. Toch lijkt de groei onvoldoende om aan de eveneens stijgende zorgvraag te voldoen. Deze disbalans is nog zichtbaarder geworden tijdens de coronapandemie.
Werkdruk en werkomgeving verbeteren
Het literatuuronderzoek wijst uit dat, naast absolute aantallen, ook het opleidingsniveau van verpleegkundigen, de werkdruk onder zorgpersoneel en de omgeving waarin zij werken van belang zijn voor de patiëntveiligheid. Het opleidingsniveau van verpleegkundigen wordt steeds hoger, blijkt uit onderzochte databronnen, maar de werkdruk en de werkomgeving van medisch specialisten en verpleegkundigen in ziekenhuizen kunnen beter. Het verlagen van de werkdruk en het verbeteren van de werkomgeving zijn dan ook interessante richtingen om verder te verkennen.
Betere personele bezetting voor de toekomst
Het adequaat inrichten van alle facetten van de personele bezetting draagt ten eerste bij aan de veiligheid voor de patiënt. Daarnaast zorgt het er ook voor dat de sector aantrekkelijker wordt om in te (blijven) werken. Hierdoor komt er meer personeel beschikbaar voor voldoende ‘handen aan het bed’, ook in de toekomst. Voor een goede personele bezetting moet op lokaal niveau gekeken worden naar de juiste invulling van de verschillende aspecten van personele bezetting.
Over het onderzoek
We analyseerden tachtig internationale wetenschappelijke artikelen die de associatie tussen personele bezetting en patiëntveiligheid onderzochten. Daarnaast hebben we bestaande databronnen over de (relatieve) capaciteit van verpleegkundigen en medisch specialisten naast elkaar gelegd. Hierbij is ook gekeken naar de ontwikkelingen in de kwalitatieve aspecten van personele bezetting. Het combineren van deze bronnen leverde een overzicht op van de personele bezetting in de medisch specialistische ziekenhuiszorg in Nederland over de afgelopen jaren. Het onderzoek maakt deel uit van de Monitor Patiëntveiligheid 2019-2022. Deze wordt gesubsidieerd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en wordt uitgevoerd door het Nivel en het Amsterdam Public Health Research Institute van Amsterdam UMC.
Altijd op de hoogte blijven van Nivel-nieuws? Abonneer u op onze attendering!