Problemen in huisartsenpraktijken groeien: veel patiëntenstops, onverminderd hoge werkdruk en naar verwachting grotere personeelstekorten

Steeds meer huisartsenpraktijken hebben een tekort aan personeel, met name aan huisartsen en doktersassistenten. Naast dit signaal dat huisartsenpraktijken in zwaar weer zitten qua bezetting, zien we ook dat het percentage van de huisartsenpraktijken dat (tijdelijk) geen patiënten kan aannemen onverminderd hoog is gebleven (60%). Dit en meer blijkt uit de jaarlijkse enquête onder huisartsenpraktijken, die eind 2022 is gehouden.

Sinds 2018 monitort het Nivel of huisartsenpraktijken in Nederland personeelsknelpunten ervaren en zo ja, welke dat zijn. Doordat we inmiddels beschikken over gegevens van meerdere jaren geven we in aanvulling op de cijfers per jaar ook aan welke ontwikkelingen er vanaf 2018 op dit gebied zijn.

Bij steeds meer huisartsenpraktijken nu of binnen een jaar bezettingsproblemen

Het percentage praktijken dat aangaf dat huisartsen een hoge werkdruk ervaren was vergelijkbaar met dat van voorgaande jaren. Wel zien we een stijging in het percentage  praktijken dat aangaf dit probleem specifiek bij doktersassistenten te ervaren; van 60% naar 77%. Daarnaast is het percentage praktijken dat binnen 12 maanden een tekort aan huisartsen verwacht,  gestegen van 49% in 2018 naar 95% in 2022. Ook is het percentage praktijken dat aangeeft problemen te hebben met het vinden van praktijkopvolgers en waarnemers verder gestegen (zie figuur).

In het hele land knelpunten rondom de functie van huisarts

In alle regio’s in Nederland ervaart minimaal 50% van de huisartsenpraktijken een of meerdere knelpunten. Als we naar de trends over de laatste vijf jaar kijken - met gebruikmaking van de resultaten van de vorige praktijkenquêtes - zien we dat verschillende knelpunten elk jaar toenemen. Zo hebben veel praktijken patiëntenstops, is de werkdruk in praktijken onverminderd hoog en nemen de verwachte tekorten aan personeel toe.

Over het onderzoek

De cijfers in het rapport en de regionale factsheets zijn gebaseerd op de resultaten van een online vragenlijst die is uitgezet tussen 21 september en 30 oktober 2022, onder alle huisartsenpraktijken in Nederland, uit de Nivel Beroepenregistraties in de Gezondheidszorg. Van de aangeschreven praktijken heeft 15% de vragenlijst ingevuld. De antwoorden zijn gewogen, zodat de cijfers in het rapport representatief zijn voor Nederland en voor de 12 onderscheiden arbeidsmarktregio’s. Alle informatie door de jaren heen over onze onderzoek omtrent regionale arbeidsmarkten voor huisartsen vindt u bij Arbeidsmarkt huisartsenzorg per regio – Beroepenregistraties.

De gegevens uit het vragenlijstonderzoek worden ook gebruikt in het Skillmix-instrument voor huisartsenvoorzieningen, een webtool die huisartsenpraktijken ondersteunt bij het optimaliseren van hun personeelssamenstelling, ontwikkeld door het Nivel en Stichting Kwaliteit en Ontwikkeling Huisartsenzorg (KOH), in samenwerking met de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) en InEen, vereniging van organisaties voor eerstelijnszorg, met subsidie van het ministerie van VWS en de SSFH (Stichting Sociaal Fonds Huisartsenzorg).