Samenspraak en ondersteuning nodig voor naasten die niet op eigen kracht kunnen herstellen van de coronacrisis
Nieuws
15-03-2022

Samenspraak en ondersteuning nodig voor naasten die niet op eigen kracht kunnen herstellen van de coronacrisis

Voor naasten van mensen met een verstandelijke beperking is de impact van corona groot: niet alleen hebben zij te kampen met de gevolgen ervan voor hun eigen leven, ook vangen zij vaak hun familielid met een beperking op die het zwaar had. Desondanks gaat het met de meeste naasten goed en er is zelfs sprake van licht herstel van welbevinden. Met name naasten wier familieleden met een beperking bij hen in huis wonen hebben passende hulp nodig om de gevolgen van de pandemie te boven te komen. Het gaat hierbij meestal om ouders. Dit zijn de voornaamste conclusies van het onderzoek Zorgen en zwaaien, dat het Nivel uitvoerde met financiering van ZonMw. Vandaag, precies twee jaar nadat de eerste lockdown inging, verschijnt de eindrapportage.

Naasten met inwonende familieleden vinden de zorg zwaarder, voelen zich eenzamer en maken zich meer zorgen dan andere naasten. Met de moeders gaat het minder goed dan met de andere naasten. Zij willen graag inspraak op de zorg die hun kind krijgt en wensen als ouder meer gehoord te worden. Moeders zijn dan ook het minst tevreden over de inspraakmogelijkheden van zorginstellingen en zorgaanbieders.

Hennie Boeije

Ondersteuning van ouders van wie de kinderen thuis wonen, moet in samenspraak tot stand komen. En dan gaat het echt om hulp die nodig is om te herstellen van de gevolgen van de crisis; praktische hulp, emotionele hulp en respijtzorg.Hennie Boeijeprogrammaleider Zorg en Participatie bij Chronische Aandoeningen

Risico’s van de coronacrisis voor gezondheid en welzijn iets afgenomen

Een deel van de naasten heeft in het begin van de pandemie meer zorg geboden aan hun familieleden. Sinds het najaar van 2020 is dit weer afgenomen, maar toch geeft nog steeds een vijfde van de naasten meer zorg dan voorheen. ‘Zij staan er gelukkig niet alleen voor,’zegt Ellen Zonneveld, onderzoeker bij het Nivel, ‘86% van hen krijgt op enigerlei wijze hulp uit de omgeving.'

 
•	Gevolgen van de coronapandemie voor naasten van mensen met een verstandelijke beperking

Negatieve effecten overschaduwen de positieve

Naasten noemen soms wel enige positieve effecten van de hele situatie. Gezinnen zijn hechter geworden en er is meer rust omdat er minder verplaatsingen zijn. Ook bevalt het soms goed dat de dagbesteding nu anders is vormgegeven. Toch overheersen de nare herinneringen aan de strenge lockdown en de stress over de gezondheid en de toekomst van hun familielid. Door de coronacrisis kwamen naasten tot het inzicht dat hun ondersteuning niet alleen van grote betekenis is, maar ook heel kwetsbaar is als zij zelf wegvallen. Ook vrezen naasten dat er veel vraag zal komen naar respijtzorg, weekend- en logeeropvang en alternatieve woonvoorziening. Ten slotte voorzien zij een tekort aan voorzieningen en medewerkers in de gehandicaptenzorg.
 
•	Gevolgen van de coronapandemie voor naasten van mensen met een verstandelijke beperking

Informatie en inspraak nodig om samen uit de crisis te komen

Tijdens de coronacrisis organiseerden instellingen en aanbieders allerlei initiatieven om naasten tijdig te informeren over de coronamaatregelen en in een aantal gevallen werden mogelijkheden tot inspraak georganiseerd. Deze initiatieven werden soms weer gestopt. 'En juist nu zijn ze heel hard nodig', zegt Hennie Boeije. 'Wat eerdere crises hebben laten zien, is dat je samen moet kijken wie er ondersteuning nodig heeft en samen naar oplossingsrichtingen zoekt. Naasten zelf zijn niet krachteloos; vaak weten ze heel goed waar de knelpunten zitten en waarmee ze geholpen zouden zijn.'

Over het onderzoek

Voor het onderzoek zijn 541 naasten uitgenodigd om mee te doen; 260 (48%) van hen deden mee en vulden een vragenlijst in met open en gesloten vragen. Sommige naasten maken deel uit van het Panel Samen Leven.
Deze rapportage betreft de derde meting (oktober-november 2021) van het onderzoek naar naasten van mensen met een verstandelijke beperking in coronatijd en is tevens de eindrapportage van het gehele onderzoek. Rapportages van eerdere metingen binnen Zorgen en zwaaien zijn opgenomen binnen het onderdeel Corona centraal. Het onderzoek wordt gefinancierd door ZonMw en maakt deel uit van het COVID-19-programma.

Gegevensverzameling

Altijd op de hoogte blijven van Nivel-nieuws? Abonneer u op onze attendering!

U kunt zich op elk moment afmelden, via de link onder in de e-mails die u ontvangt. Meer weten? Bekijk het  Privacybeleid van het Nivel en de legal policies die het mailingsplatform Mailchimp hanteert, die u erkent door uw deelname aan onze nieuwsattendering via dit platform.
Ook interessant: bekijk de mogelijkheden om onderzoek te doen met (gegevens van) het Nivel.