Zorg en participatie waren nooit zo belangrijk als ten tijde van de coronacrisis
Het jaaroverzicht van de Monitor Zorg en Participatie 2021 laat zien dat zorg voor iedereen een belangrijk onderwerp was vorig jaar, al hebben mensen met een chronische aandoening soms iets extra’s nodig. Voor ouderen en mensen met een beperking was het een hele opgave om aangehaakt te blijven en te blijven meedoen. Nu het einde van de coronapandemie in zicht lijkt, rijst de vraag wie er in welke mate ondersteuning nodig hebben om te herstellen na de crisis. Deze onderwerpen werden onderzocht in de monitor in 2021 en blijven ook in 2022 op de agenda staan.
Met de langlopende Monitor Zorg en Participatie brengen we de ontwikkeling in kaart van zaken als gebruik en toegankelijkheid van voorzieningen, zelfmanagement en passende zorg. We voeren dit onderzoek uit met verschillende panels, waaronder het Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten en het Panel Samen Leven. Inzet van deze panels maakt het bovendien mogelijk om snel op actuele onderwerpen kunnen inspelen, zoals de coronacrisis. In het jaaroverzicht vindt u al ons onderzoek van 2021 binnen de monitor, in dit bericht belichten we een selectie.
Uitgestelde zorg lijkt voor de meesten goed te zijn opgevangen
De druk op de zorg vanwege corona lijkt voor de meeste mensen met een chronische aandoening geen grote gevolgen te hebben gehad. Een derde van de mensen met een longziekte had wel te maken met veranderde zorg, zoals afgezegde afspraken of naasten die niet mee mochten naar de zorgverlener. Deze veranderingen leidden echter nauwelijks tot extra problemen of knelpunten. Het gemiddelde rapportcijfer voor de ontvangen professionele zorg in 2021 is bijna een 8.
Coronacrisis leidt tot meer gelijkheid in de mate van participatie door verschillende groepen in de samenleving
In voorgaande jaren konden mensen met een lichamelijke beperking of ouderen vaak minder goed meedoen in de samenleving. Zij maakten minder gebruik van het openbaar vervoer of kwamen minder vaak buiten de deur. In 2021komt de participatie van deze groepen meer overeen met die van de algemene bevolking. Dit heeft te maken met de sluiting van veel voorzieningen in verband met de coronapandemie, die een aanzienlijke daling van participatie onder de algemene bevolking teweeg bracht.
Tijdens de pandemie werden oplossingen gevonden in de online wereld, bijvoorbeeld voor participatie in sociale activiteiten en voor boodschappen doen. Online roept het hebben van een chronische ziekte of handicap minder beperkingen op, omdat het vanuit huis kan. Dat geldt helaas niet voor iedereen. Mensen met een verstandelijke beperking bijvoorbeeld hebben juist extra ondersteuning bij nodig bij het online actief zijn.
Tijdens de coronacrisis zijn in sneltreinvaart digitale stappen gezet. Dit biedt ook voor mensen met een beperking meer mogelijkheden om mee te doen in de samenleving.
Juliane Mentingprojectleider Monitor Zorg en Participatie
Coronacrisis als katalysator voor gebruik e-health
Steeds meer mensen met een chronische ziekte gebruiken digitale hulpmiddelen om hun gezondheidsgegevens in te zien of bij te houden, zoals apps en wearables. Toch is het aantal van hen dat gebruikmaakt van e-health-toepassingen nog beperkt, terwijl er een groot aanbod is op velerlei terrein. Mensen met een chronische ziekte zijn sinds de coronacrisis wel positiever gaan denken over digitale zorg. Dit kan het gebruik van digitale toepassingen in de toekomst doen toenemen.
Naasten vangen hun familieleden met een verstandelijke beperking op
Naasten van mensen met een verstandelijke beperking ervaarden - net als iedereen - de gevolgen van de coronacrisis in hun eigen leven, maar vingen vaak ook de gevolgen op die de crisis had voor hun familieleden. Uit ons onderzoek in het ZonMw COVID-19 programma bleek dat vooral naasten wier familieleden bij hen in huis wonen kampen met stress. Deze groep heeft hulp nodig om te herstellen van de crisis.
Over het onderzoek
In de Monitor Zorg en Participatie worden onder andere patiëntpanels van het Nivel ingezet om onderzoek uit te voeren naar relevante en actuele onderwerpen omtrent de zorg- en leefsituatie van mensen met een beperking of chronische ziekte. De onderzoeksresultaten zijn een belangrijke informatiebron voor de Rijksoverheid en gemeenten, zorgverleners, en belangen- en patiëntorganisaties. De monitor wordt gefinancierd door het ministerie van VWS en SZW.
Meer weten over onze uitdaging ‘Naar een inclusieve samenleving’?
Met de nieuwe Onderzoeksagenda 2022-2024 focust het Nivel op vier maatschappelijke uitdagingen, een ervan is de uitdaging Naar een inclusieve samenleving. Bekijk de video waarin Jany Rademakers, hoofd onderzoeksafdeling ‘Zorg vanuit het perspectief van patiënten, cliënten burgers’ deze maatschappelijke uitdaging toelicht.
Altijd op de hoogte blijven van Nivel-nieuws? Abonneer u op onze attendering!