Zorggebruikers ervaren dat er schaarste ontstaat in de zorg (Transparantiemonitor 2023)

Bijna alle zorggebruikers weten dat er in de zorg schaarste zal ontstaat en één op de drie ervaart dat op dit moment ook al. Zo ervaren ze een lange wachttijd voor een consult bij een arts en is het lastig voor hen om contact te krijgen met een zorgverlener. Mensen maken zich zorgen of zij in de toekomst nog goede zorg kunnen krijgen en dat geeft onzekerheid. Transparantie over keuzes die in de zorg worden gemaakt om rekening te houden met de komende schaarste kan helpen deze onzekerheid weg te nemen. Wees duidelijk over wat er verandert in de zorg en wat dit betekent voor mensen, zodat zij goed geïnformeerd hun keuzes kunnen maken tussen de dan beschikbare opties. Dit komt naar voren in het vijfde jaar van de Transparantiemonitor van het Nivel.

De Transparantiemonitor 2018-2023 van het Nivel is een meerjarige project dat zich richt op de vraag hoe transparantie van zorg zich ontwikkelt en wat dat oplevert. Binnen dit project kijken we naar beschikbaarheid en bruikbaarheid van informatie over (kwaliteit van) behandelingen en (kwaliteit van) zorgaanbieders en zorgverleners. Met het oog op toekomstige veranderingen in de gezondheidszorg kijken we in dit jaar breder naar transparantie van zorg. We vroegen zorggebruikers in hoeverre zij op de hoogte zijn van schaarste in de gezondheidszorg en wat mogelijke veranderingen binnen de gezondheidszorg voor hen kunnen gaan betekenen.

Zorggebruikers ervaren schaarste door lange wachtlijsten en wachttijden

Iets minder dan de helft (46%) van de zorggebruikers vindt dat zij lang moeten wachten op een consult of behandeling bij een huisarts, bij een medisch specialist in het ziekenhuis of bij een zorgverlener in de GGZ. Eén op de vijf van de zorggebruikers (21%) geeft aan dat het lastig is om contact te krijgen met de huisarts en de arts in het ziekenhuis. Verder ervaart een klein deel van de zorggebruikers dat er een tekort is aan personeel (9%) of dat de kwaliteit van zorg achteruitgaat (4%).

Op dit moment krijgt een ruime meerderheid de zorg die nodig is

Vier op de vijf zorggebruikers (82%) kunnen de zorg krijgen die nodig is. Vier op de vijf zorggebruikers vinden de huisarts deskundig (86%) en voelen zich vertrouwd bij de huisarts (84%). Ongeveer een kwart (26%) verwacht dat dit over 5 jaar nog steeds het geval is.

Helft van de zorggebruikers staat neutraal tegenover veranderingen in de zorg

De veranderingen in de zorg die worden geschetst over een periode van vijf jaar leiden bij de helft van de zorggebruikers niet tot zorgen. Mogelijk vinden zorggebruikers het lastig om vooruit te kijken en zich een beeld te vormen van toekomstige veranderingen. Om de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden is het daarom noodzakelijk dat zorggebruikers bewust worden gemaakt van deze veranderingen. We adviseren dan ook om transparant te zijn over de veranderingen in de gezondheidszorg en wat deze gaan betekenen voor zorggebruikers.

Over het onderzoek

In maart 2023 ontvingen 1500 leden van het Consumentenpanel Gezondheidszorg van het Nivel een vragenlijst over het gebruik van informatie over gezondheid. Van hen vulden 824 de vragenlijst in (respons 55%). De vragenlijst was vergelijkbaar met de vragenlijst uit eerdere jaren van de Transparantiemonitor.