Zorggebruik in huisartsenpraktijk neemt af in 2020

In 2020 gingen minder mensen naar de huisarts. Het aantal contacten met de huisartsenpraktijk is met 2,7% afgenomen ten opzichte van 2019. Vooral mensen onder de 18 jaar kwamen minder vaak bij de huisarts. Dit blijkt uit gegevens van huisartsenpraktijken die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Het is aannemelijk dat deze afname mede het gevolg is van de landelijke coronamaatregelen, die vanaf maart 2020 ingevoerd werden.

Driekwart (75%) van de patiënten die ingeschreven staan bij de huisarts had in 2020 contact met de huisartsenpraktijk. In een huisartsenpraktijk werken verschillende soorten zorgverleners. Met name het aantal contacten met de huisarts is afgenomen (met 3,5%). Het aantal contacten met de praktijkondersteuner GGZ (POH-GGZ) is juist gestegen ten opzichte van 2019.

Huisartsen rapporteren minder klachten en ziekten

Er is een afname van 3,6% in het aantal ziekten en klachten dat een huisarts vastlegt in het patiëntendossier. Dit lijkt een logisch gevolg van minder patiënten die hun huisarts zien. Het betekent echter niet dat er ook daadwerkelijk minder gezondheidsproblemen zijn. Ook hier is de afname het grootst bij patiënten onder de 18 jaar. Hart- en vaatziekten en ziekten van het bewegingsapparaat zijn het meeste afgenomen in 2020. Een urineweginfectie was de meest voorkomende reden om contact op te nemen met de huisartsenpraktijk, gevolgd door een hoge bloeddruk en diabetes mellitus.

Minder verwijzingen naar de medisch specialist

Het aantal verwijzingen naar een medisch specialist daalde sterk, van 306 naar 248 verwijzingen per 1000 ingeschreven patiënten. Dit betreft het een daling van 19% ten opzichte van 2019. In 2020 was er voor alle specialismen een afname in het aantal verwijzingen, behalve voor verwijzingen naar psychiatrie. Het aantal verwijzingen naar psychiatrie steeg met 4,6% van 19,7 naar 20,6 verwijzingen per 1000 ingeschreven patiënten.

Gevolgen van de coronapandemie

De daling van het zorggebruik bij de huisarts lijkt samen te hangen met de coronamaatregelen, blijkt uit eerder onderzoek van het Nivel (zie factsheet Impact coronapandemie op zorgvraag bij huisartsen). Vanaf half maart 2020 zijn de landelijke coronamaatregelen ingegaan, waarbij werd opgeroepen om de zorg te ontzien. Vanaf die tijd zien we ook een dip in het zorggebruik. Dit steeg weer na een oproep van huisartsen om toch te komen als je klachten hebt.

Over het onderzoek

Het Nivel verzamelt en analyseert de gegevens die zorgverleners routinematig vastleggen in hun elektronische medische dossiers. De cijfers in dit onderzoek zijn gebaseerd op gegevens uit 369 huisartsenpraktijken die aangesloten zijn bij Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn, met in totaal ruim 1,5 miljoen ingeschreven patiënten verspreid over het hele land. Voor het realiseren van de doelstelling van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn stelt het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) jaarlijks een subsidie beschikbaar; deze subsidie is onderdeel van de instellingssubsidie van het Nivel.