Cijfers huisartsen - Verwijzingen naar de tweede lijn

Uit de registraties van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

Hoeveel doorverwijzingen zijn er vanuit de huisartsenpraktijk? Welke patiëntengroepen worden het meest doorverwezen? Naar welke specialismen wordt doorverwezen? En met welke indicaties? Dit en meer vindt u op deze pagina.

Onze rapportages over doorverwijzingen naar de tweede lijn vallen uiteen in: 

  • Onderdeel 1: Verwijzingen per jaar, in 2022 en voorgaande jaren
  • Onderdeel 2: Verwijzingen per specialisme 2018-2022
  • Onderdeel 3: Indicaties voor verwijzingen

Onderdeel 1: Verwijzingen naar de tweede lijn per jaar in 2022Onderdeel 1: Verwijzingen naar de tweede lijn per jaar in 2022

Wat valt op, als we de overzichten hieronder bekijken:

Kernpunten verwijzingen naar de tweede lijn per jaar voor 2022

  • In 2022 zijn er per 1.000 ingeschreven patiënten 338 verwijzingen uitgeschreven voor een medisch specialist. Dit is een toename van 3,4 % ten opzichte van 2021 (327) en ook hoger ten opzichte van 2019 (306).
  • De grootste stijging in 2022 ten opzichte van 2021 is te zien in de leeftijdsgroep 0-17 jarigen (van 158 naar 172 verwijzingen per 1000 ingeschreven patiënten).
  • Er worden meer vrouwen dan mannen verwezen naar een medisch specialist. Dit verschil is met name zichtbaar in de leeftijdsgroep van 18-64 jaar. 
  • De meeste verwijzingen vonden in 2022 plaats naar dermatologie, gevolgd door KNO-heelkunde, orthopedie, psychiatrie en oogheelkunde. Voor de meeste specialismen is het aantal verwijzingen hoger dan het voorgaande jaar. 
  • De stijging in aantal verwijzingen naar psychiatrie houdt sinds 2019 aan (20 per 1.000 ingeschreven patiënten) en zette in 2022 door naar 31 per 1.000 ingeschreven patiënten.
Tabel: verwijzingen van de huisarts naar de medisch specialist (per 1000 ingeschreven patiënten) per jaar, 2018-2022
Number of referrals from general practice to medical specialists (per 1000 registered patients) per year, 2018-2022
  2018 2019 2020* 2021* 2022
Geslacht Mannen 265,6 265,8 215,3 281,4 293,3
Vrouwen 352,4 354,4 284,8 376,4 385,6
Leeftijd 0-17 jaar 150,0 146,5 115,8 157,8 171,7
18-64 jaar 297,3 302,4 247,5 321,2 327,8
65-74 jaar 461,3 470,2 247,5 469,7 484,9
75 jaar en ouder 550,2 546,7 362,4 561,3 571,2
Totaal   310,3 305,7 247,7 327,1 338,3

* In dit jaar kunnen de aantallen mogelijk afwijken van eerdere jaren i.v.m. COVID-19 pandemie.

Tabel: Aantal verwijzingen van de huisarts naar de medisch specialist, naar geslacht en leeftijdsgroep (per 1000 ingeschreven patiënten), 2022
Number of referrals from general practice to medical specialists by gender and age group (per 1000 registered patients), 2022
  mannen vrouwen
0-17 jaar 170,8 172,7
18-64 jaar 260,9 394,8
65-74 jaar 460,7 508,6
75 jaar en ouder 578,0 565,7
Totaal 293,3 385,6
 

Onderdeel 2: Verwijzingen geordend naar specialismeOnderdeel 2: Verwijzingen geordend naar specialisme

Wat valt op, als we de overzichten hieronder bekijken:
 

Kernpunten verwijzingen onderverdeeld naar specialisme, in 2018-2022

  • De meeste verwijzingen in 2022 zijn naar dermatologie, orthopedie, KNO-heelkunde, psychiatrie en oogheelkunde. De top-4, met uitzondering van psychiatrie, is de afgelopen jaren stabiel. 
  • Voor deze specialismen is het aantal verwijzingen gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. Tussen 2020 en 2021 was er een stijging in het aantal verwijzingen naar psychiatrie (van 20,6 per 1.000 ingeschreven patiënten naar 28,1) en dit hield ook in 2022 aan (30,4 per 1.000 ingeschreven patiënten). 

NB De verwijzingen voor psychiatrie in de tabel omvatten zowel verwijzingen naar de basis-GGZ als naar de gespecialiseerde GGZ.


Tabel: Aantal verwijzingen van de huisarts naar de medisch specialist (per 1000 ingeschreven patiënten) , 2018-2022
Number of referrals from general practice to medical specialists (per 1000 registered patients) , 2018-2022
Specialisme 2018 2019 2020* 2021* 2022
Dermatologie 32,4 31,3 23,8 32,8 34,2
Orthopedie 30,4 30,0 23,3 29,0 31,3
KNO-heelkunde 31,0 30.0 22,8 28,9 31,3
Psychiatrie 20,2 19,7 20,6 28,1 30,7
Oogheelkunde 32,4 31,1 23,1 30,3 30,4
Heelkunde 25,8 25,0 20,3 26,7 28,0
Neurologie 22,9 23,1 18,1 24,0 24,5
Gynaecologie/verloskunde 19,4 19,2 16,5 22,3 21,6
Cardiologie 15,3 15,7 13,5 17,3 17,3
Interne geneeskunde 14,3 14,3 10,9 14,0 13,9
Urologie 11,8 12,0 9,8 12,8 13,2
Plastische chirurgie 9,7 9,9 7,7 10,6 10,9
Maag-darm-leverziekten 9,4 9,7 8,6 10,9 10,4
Kindergeneeskunde 9,0 8,2 6,5 9,7 10,4
Longziekten 7,8 7,9 7,2 9,1 9,5
Reumatologie 5,2 5,1 4,1 5,2 5,2
Geriatrie 3,0 2,8 2,1 3,2 3,5
Anaesthesiologie 2,6 2,5 1,9 2,6 2,8
Revalidatiegeneeskunde 2,6 2,4 2,1 2,7 2,7
Sportgeneeskunde 1,3 1,6 1,2 1,7 1,7
Mondziekten en kaakchirurgie 1,8 1,8 1,2 1,6 1,6
Multidisciplinaire en speciale poli 0,1 0,3 0,5 0,9 1,2
Allergologie 1,0 1,0 1,2 1,4 1,0
Klinische genetica 0,9 0,9 0,7 1,0 0,9
Medische psychologie 0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1
Totaal 310,3 305,7 247,7 327,1 338,3

Percentages zijn gestandaardiseerd naar Nederland op leeftijd, geslacht en stedelijkheid.
* In dit jaar kunnen de aantallen mogelijk afwijken van eerdere jaren i.v.m. COVID-19 pandemie

Onderdeel 3: Indicaties voor verwijzingen, de top-5 in 2018-2022Onderdeel 3: Indicaties voor verwijzingen, de top-5 in 2018-2022

In de volgende tabellen worden de top-5-indicaties weergegeven voor de viif specialismen waarnaar in 2018-2022 het meest verwezen is: dermatologie, orthopedie, KNO-heelkunde, psychiatrie en oogheelkunde. Omdat er niet altijd een indicatie wordt genoteerd, zijn de percentages van de verwijzingen met een bekende indicatie berekend. De top-5 indicaties zijn nauwelijks veranderd ten opzichte van 2021. 

Tabellen: Top-5 van indicaties voor verwijzing naar vier specialismen: Dermatologie, Oogheelkunde, KNO-heelkunde, Orthopedie, 2018-2022 en Psychiatrie, 2021-2022
(% van verwijzingen met bekende indicatie)

Dermatologie
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar dermatologie, 2022
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to dermatology, 2022
Diagnose %
S99 - Andere ziekte(n) huid/subcutis 10,8
S82 - Naevus/moedervlek 9,3
S77 - Maligniteit huid/subcutis 8,2
S04 - Lokale zwelling/papel/knobbel huid/subcutis 5,5
K95 - Varices benen [ex. S97] 5,5
% in top-5   39,2

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar dermatologie, 2021
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to dermatology, 2021
Diagnose %
S99 - Andere ziekte huid/subcutis 10,6
S82 - Naevus/moedervlek 9,2
S77 - Maligniteit huid/subcutis 8,0
S04 - Lokale zwelling/papel/knobbel huid/subcutis 5,4
S88 - Contact eczeem/ander eczeem 5,2
% in top-5   38,6
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar dermatologie, 2020
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to dermatology, 2020
Diagnose %
S99 - Andere ziekte huid/subcutis 10,2
S82 - Naevus/moedervlek 9,2
S77 - Maligniteit huid/subcutis 8,1
S04 - Lokale zwelling/papel/knobbel huid/subcutis 5,4
S88 - Contact eczeem/ander eczeem 5,4
% in top-5   38,4
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar dermatologie, 2019
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to dermatology, 2019
Diagnose %
S99 - Andere ziekte huid/subcutis 9,6
S82 - Naevus/moedervlek 9,5
S77 - Maligniteit huid/subcutis 7,3
S88 - Contact eczeem/ander eczeem 5,8
K95 - Varices benen 5,7
% in top-5   38

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar dermatologie, 2018
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to dermatology, 2018
Diagnose %
F05 - Andere visussymptomen/-klachten [ex. F94] 24,6
F92 - Cataract/staar 16,0
F91 - Refractie afwijking(en) 7,6
F04 - Mouches volantes/flitsen/flikkeringen 7,3
F13 - Afwijkend gevoel aan oog 4,7
% in top-5   60,1



 
Oogheelkunde
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar oogheelkunde, 2022
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to oogheelkunde, 2022
Diagnose %
F05 - Andere visussymptomen/-klachten 24,6
F92 - Staar 16,0
F91 - Refractie afwijking 7,6
F04 - Mouches volantes/flitsen/flikkeringen 7,3
F13 - Afwijkend gevoel aan oog 4,7
% in top-5   60,1

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar oogheelkunde, 2021
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to oogheelkunde, 2021
Diagnose %
F05 - Andere visussymptomen/-klachten 24,4
F92 - Staar 16,7
F91 - Refractie afwijking 7,9
F04 - Mouches volantes/flitsen/flikkeringen 7,3
F13 - Afwijkend gevoel aan oog 4,6
% in top-5   61,0

 

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar oogheelkunde, 2019
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to oogheelkunde, 2019
Diagnose %
F05 - Andere visussymptomen/-klachten 24,8
F92 - Staar 14,6
F91 - Refractie afwijking 8,4
F04 - Mouches volantes/flitsen/flikkeringen 6,9
F13 - Afwijkend gevoel aan oog 4,7
% in top-5   59,4

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar oogheelkunde, 2018
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to oogheelkunde, 2018
Diagnose %
F05 - Andere visussymptomen/-klachten 26,8
F92 - Staar 14,6
F91 - Refractie afwijking 8,9
F04 - Mouches volantes/flitsen/flikkeringen 6,4
F13 - Afwijkend gevoel aan oog 4,7
% in top-5   61,4
KNO-heelkunde
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar KNO-heelkunde, 2022
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to KNO-heelkunde, 2022
Diagnose %
H02 - Gehoorklachten [ex. H84,H85,H86] 9,5
R21 - Symptomen/klachten keel 5,9
H03 - Oorsuizen/tinnitus 4,7
H86 - Doofheid/slechthorendheid 4,7
R06 - Epistaxis/neusbloeding 4,7
% in top-5   29,5

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar KNO-heelkunde, 2021
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to KNO-heelkunde, 2021
Diagnose %
H02 - Gehoorklachten 9,7
R21 - Symptomen/klachten keel 6,5
H03 - Oorsuizen/tinnitus 5,6

H86 - Doofheid/slechthorendheid

 5,0
R06 - Epistaxis/neusbloeding 4,7
% in top-5   31,3
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar KNO-heelkunde, 2020
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to KNO-heelkunde, 2020
Diagnose %
H02 - Gehoorklachten 9,6
R21 - Symptomen/klachten keel 8,1
H86 - Doofheid/slechthorendheid 5,0
H03 - Oorsuizen/tinnitus 4,8
R06 - Epistaxis/neusbloeding 4,2
% in top-5   31,7
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar KNO-heelkunde, 2019
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to KNO-heelkunde, 2019
Diagnose %
H02 - Gehoorklachten 10
R21 - Symptomen/klachten keel 5,7
H86 - Doofheid/slechthorendheid 4,9
H03 - Oorsuizen/tinnitus 4,7
R04 - Andere problemen ademhaling 4,2
% in top-5   29,7

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar KNO-heelkunde, 2018
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to KNO-heelkunde, 2018
Diagnose %
H02 - Gehoorklachten 11,1
H86 - Doofheid/slechthorendheid 5,5
R21 - Symptomen/klachten keel 5,4
R06 - Epistaxis/neusbloeding 4,1
H03 - Oorsuizen/tinnitus 4,0
% in top-5   30,1

 

Orthopedie
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar orthopedie, 2022
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to orthopedie, 2022
Diagnose %
L15 - Knie symptomen/klachten 20,7
L08 - Schouder symptomen/klachten 10,0
L90 - Gonartrose 9,1
L17 - Voet/teen symptomen/klachten 5,8
L89 - Coxartrose 5,5
% in top-5   51,1

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar orthopedie, 2021
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to orthopedie, 2021
Diagnose %
L15 - Knie symptomen/klachten 20,7
L08 - Schouder symptomen/klachten 10,2
L90 - Gonartrose 8,7
L17 - Voet/teen symptomen/klachten 6,0
L89 - Coxartrose 5,9
% in top-5   51,4
 
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar orthopedie, 2020
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to orthopedie, 2020
Diagnose %
L15 - Knie symptomen/klachten 19,3
L08 - Schouder symptomen/klachten 10,4
L90 - Gonartrose 8,5
L17 - Voet/teen symptomen/klachten 5,9
L89 - Coxartrose 5,2
% in top-5   49,4
Top-5 indicaties (ICPC) voo
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar orthopedie, 2019
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to orthopedie, 2019
Diagnose %
L15 - Knie symptomen/klachten 21,8
L08 - Schouder symptomen/klachten 10,0
L90 - Gonartrose 7,9
L17 - Voet/teen symptomen/klachten 5,7
L15 - Heup symptomen/klachten 5,4
% in top-5   50,8
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar orthopedie, 2018
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to orthopedie, 2018
Diagnose %
L15 - Knie symptomen/klachten 21,5
L08 - Schouder symptomen/klachten 9,9
L90 - Gonartrose 7,8
L17 - Voet/teen symptomen/klachten 6,0
L15 - Heup symptomen/klachten 5,6
% in top-5   50,8
 
 
Psychiatrie
Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar psychiatrie, 2022
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to psychiatry, 2022
Diagnose %
P76 - Depressie 11,0
P74 - Angststoornis/angsttoestand 9,7
P21 - Overactief kind/hyperkinetisch syndroom 7,9
P03 - Down/depressief gevoel 7,3
P02 - Crisis/voorbijgaande stressreactie 6,9
% in top-5   42,7

 

Top-5 indicaties (ICPC) voor verwijzingen naar psychiatrie, 2021
Top-5 health problems (ICPC) for referrals to psychiatry, 2021
Diagnose %
P76 - Andere ziekte huid/subcutis 11,7
P74 - Angststoornis/angsttoestand 10,0
P03 - Down/depressief gevoel 7,5
P02 - Crisis/voorbijgaande stressreactie 6,7
P21 - Overactief kind/hyperkinetisch syndroom 6,6
% in top-5   42,5

Bron en verantwoording cijfers huisartsenzorgBron en verantwoording cijfers huisartsenzorg

De cijfers over zorgverlening huisartsenzorg zijn gebaseeerd op elektronisch geregistreerde gegevens uit patiëntinformatiesystemen van huisartsenpraktijken die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. De cijfers zijn gebaseerd op gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn van 430 huisartsenpraktijken met ongeveer 1,9 miljoen ingeschreven patiënten. Het gerapporteerde aantal patiënten en praktijken kan per analyse verschillen. Bij deze cijfers zijn de aanvullende gegevens die de Peilstations verzamelen niet meegenomen.

Bes, J., Heins, M., Hek, K., Vanhommerig, J. Cijfers huisartsen - Verwijzingen naar de tweede lijn . Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 31-08-2023; geraadpleegd op 01-12-2023]. URL: https://www.nivel.nl/nl/resultaten-van-onderzoek/zorg-verleend-de-eerste-lijn-aard-en-omvang/zorg-bij-huisarts/verwijzingen-naar-de-tweede-lijn
Gegevensverzameling
Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn