Zorgverleners zien multidisciplinaire samenwerking in de eerstelijnszorg als basis om farmaceutische zorg te versterken

De farmaceutische zorg kan winnen aan efficiëntie wanneer er sprake is van een geïntegreerde samenwerking tussen het huisartsteam, apotheekteam en de wijkverpleging. Dit geven eerstelijnszorgverleners desgevraagd zelf aan. Apotheekteamleden geven daarbij aan dat hun expertise beter kan worden benut, door hen een grotere rol te geven in de zorg voor de patiënt. Ten slotte wordt het werken met één gezamenlijk patiëntendossier als belangrijke vereiste genoemd, aangezien dit ervoor zorgt dat alle zorgverleners goed en op dezelfde wijze worden geïnformeerd over de patiënt en het handelen van andere zorgverleners. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel op verzoek van het ministerie van VWS.

Door de toenemende zorgvraag en de beperkte beschikbaarheid van zorgverleners, is het noodzakelijk om de eerstelijnszorg efficiënter in te richten. Een versterking van de rol van de openbaar apotheker en apotheekteam is hierin gewenst. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zoekt naar mogelijkheden om deze zogenaamde extramurale farmaceutische zorg te optimaliseren. Om in kaart te brengen welke ideeën eerstelijnszorgverleners hier zelf over hebben, is een Zorgverlenersplatform georganiseerd. Dit is een interactieve bijeenkomst waarin zorgverleners zich verdiepen in een gezamenlijk thema, in dit geval de versterking van de extramurale farmaceutische zorg.

Structurele, geïntegreerde samenwerking vanuit ieders expertise

De deelnemers van het Zorgverlenersplatform pleitten voor geïntegreerde samenwerking tussen het huisartsteam, apotheekteam en de wijkverpleging. Dit betekent dat zij vanuit hun eigen kennis en expertise de krachten bundelen om de patiënt zo goed mogelijk te begeleiden bij het gebruik van geneesmiddelen. Hiervoor is een structureel multidisciplinair overleg nodig tussen de betrokken zorgverleners en indien nodig ook de patiënt of diens mantelzorger.
De deelnemers zien een grotere rol voor het apotheekteam weggelegd, waarbij deze ook taken van de huisarts kunnen overnemen. Voor wijkverpleegkundigen is er binnen de samenwerking een belangrijke signaleringsfunctie. Het perspectief van de huisarts is vanwege het lage aantal deelnemers onderbelicht gebleven. Het optimaliseren van deze taakverdeling kan leiden tot efficiëntere farmaceutische zorg.

Gezamenlijk patiëntendossier essentieel

De deelnemers waren het erover eens dat een gezamenlijk patiëntendossier (landelijk EPD) een essentieel element is om de samenwerking tussen de eerstelijnszorgverleners te versterken. Alle informatie over de (zorg van de) patiënt is dan voor alle betrokken zorgverleners beschikbaar in één gedeeld dossier. Dit zorgt voor goede afstemming van zorg, vermindert dubbele handelingen en bevordert de interactie en communicatie tussen zorgverleners. Volgens de deelnemers maakt zo’n gezamenlijk dossier de zorg efficiënter, veiliger en kwalitatief beter.

Ook burgers willen goede samenwerking in eerste lijn

Uit een eerder uitgevoerde quickscan van de Nederlandse literatuur blijkt dat ook burgers de samenwerking in de eerste lijn verstevigd willen zien. Daarbij stellen zij vergelijkbare voorwaarden als de zorgverleners in dit onderzoek.

Over het onderzoek

Voor het onderzoek heeft het Nivel op 20 november 2023 een Zorgverlenersplatform georganiseerd. Zorgverleners vanuit verschillende disciplines hebben - in een interactieve bijeenkomst - met elkaar gediscussieerd over gewenste samenwerkingsvormen in de eerstelijnszorg en bijbehorende randvoorwaarden. Hieraan hebben in totaal 26 zorgverleners uit de huisartspraktijk, apotheek en wijkverpleging deelgenomen, waarvan 21 praktiserend. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS.