Monitoring (infectie)ziekten in Nederland met de Nivel Peilstations, 2014 - continu

Duur: jan 2014 - continu

De Nivel Peilstations zijn huisartsenpraktijken die voor het Nivel aanvullende informatie verzamelen over heersende ziekten in Nederland; ze verzamelen gegevens die niet routinematig worden geregistreerd in de huisartsinformatiesystemen (HIS’sen) van de deelnemende huisartsenpraktijken aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn.

De Nivel Peilstations zijn sinds 2014 een onderdeel van de Nivel-onderzoeksinfrastructuur Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn.

Landelijk dekkend

De Nivel Peilstations vormen een landelijk netwerk van huisartspraktijken dat qua ingeschreven patiënten ongeveer 0,7% van de Nederlandse bevolking bestrijkt. Bij de samenstelling van het netwerk is rekening gehouden met een geografische spreiding en met de spreiding naar ‘omgevingsadressendichtheid’, een indicator voor bevolkingsdichtheid.

 Twee soorten activiteiten: respiratoire surveillance en aanvullende gegevens aanleveren

De Nivel Peilstations zijn huisartsenpraktijken binnen Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. De Peilstation-huisartsenpraktijken verrichten twee soorten actitviteiten: 

1. Respiratoire surveillance: meewerken aan pandemic preparedness
2. Aanvullend onderzoek: gegevens verzamelen over een selectie gezondheidsproblemen

1. Respiratoire surveillance: meewerken aan pandemic preparedness

De respiratoire surveillance in de Peilstation-huisartsenpraktijken bestaat op zich ook weer uit twee activiteiten:

• Keel- en neusmonsters afnemen: tussen de 100 en 140 Peilstation-praktijken nemen keel- en neusmonsters af, die ze naar het RIVM sturen. Het RIVM onderzoekt de monsters op influenzavirus (griep), SARS-CoV-2-virus (dat COVID-19 kan veroorzaken) en een aantal andere luchtwegvirussen. 
• Grieptellingen verrichten: zo'n 30 à 35 van deze Peilstation-praktijken nemen daarnaast deel het tellen van het aantal keer dat zij een influenza-achtig ziektebeeld constateren (IAZ-tellingen). 

Zowel de uitslagen van de keel- en neusmonsters als de grieptellingen dragen bij aan de besluitvorming of er een griepepidemie heerst. Voor deze respiratoire surveillance werken we samen met Erasmus MC en het RIVM. Zo werken de Peilstation-huisartsenpraktijken mee aan de ‘pandemic preparedness’ van Nederland.

2. Aanvullend onderzoek: gegevens verzamelen over een selectie gezondheidsproblemen

Zo'n 30 à 35 Nivel Peilstations leveren - naast hun inbreng in de respiratoire surveillance - aanvullende gegevens over een aantal specifieke gezondheidsproblemen via vragenlijsten. Ieder jaar worden deze gezondheidsproblemen opnieuw geselecteerd. Deze gegevens zetten we in voor eigen onderzoek en ook werken we veel samen met onderzoekers van andere kennisinstituten en voeren we onderzoek uit in opdracht van externe partners. Zo dragen de Nivel Peilstations bij aan huisartsgeneeskundig onderzoek ter verbetering van de zorg.

Werkwijze

Bij deelnemende praktijken wordt er via het huisartsinformatiesysteem (HIS) een applicatie geïnstalleerd die het vastleggen van deze gegevens faciliteert. De vragenlijsten worden in een speciaal portaal klaargezet.
We houden ons hierbij aan wet- en regelgeving met betrekking tot de privacybescherming van patiënten en deelnemende praktijken.

Resultaten van de surveillance door de Nivel Peilstations

De resultaten van de surveillance door de Nivel Peilstations omvatten twee soorten informatie:

1. Wekelijkse rapportages heersende respiratoire infectieziekten (griep en meer)

Uit de gegevens van de Nivel Peilstations genereert het Nivel elke week actuele cijfers van heersende ziekten. Hierbij valt te denken aan respiratoire infectieziekten als griep, COVID, RSV, longontsteking en meer, maar ook aan allerlei andere gezondheidsproblemen waarmee mensen bij hun huisarts komen; buikgriep, mazelen, schurft, hooikoorts, depressiviteitsklachten en veel meer. , waaronder griep en COVID, worden wekelijks gepubliceerd op onze website en in de wekelijkse Nivel Surveillance Bulletins, te vinden bij Actuele cijfers ziekten per week (surveillance).

2. Jaarrapporten Nivel Peilstations

Elk jaar publiceert het Nivel een jaarrapport met de verzamelde gegevens van alle Nivel Peilstations van het betreffende jaar. Bij de resultaten van onderzoek kunt u alle jaarrapporten van de Nivel Peilstations, die teruggaan tot 1972, vinden.

3. Wetenschappelijke artikelen met resultaten uit het aanvullende onderzoek

Het aanvullend onderzoek waar een deel van de Nivel Peilstations aan bijdraagt, vindt plaats in de vorm van vragenlijstonderzoek. Zo hebben we met de Parnassia Groep, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg en de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) langlopende samenwerkingen in vragenlijstonderzoek, op het gebied van respectievelijk eetstoornissen en levenseinde. Dit aanvullende onderzoek resulteert in verschillende artikelen in wetenschappelijke tijdschriften.