Geneesmiddelenmonitor in coronatijd, 2020-2022

Duur: mrt 2020 - dec 2022

Door de coronapandemie is de huisartsenzorg ingrijpend veranderd. Dit geldt ook voor het voorschrijven en gebruik van geneesmiddelen. Het Nivel brengt voor verschillende geneesmiddelen in kaart wat de effecten zijn van de corona-epidemie op het voorschrijven ervan door de huisarts én op het medicijngebruik door patiënten. De resultaten van ons onderzoek zijn nuttig voor zorgprofessionals, farmaceuten en beleidsmakers in de zorg.

Doelen

Dit onderzoeksproject heeft een tweeledig doel:

het in kaart brengen van veranderingen in het voorschrijven en gebruiken van geneesmiddelen ten tijde van de coronapandemie
het monitoren van het gebruik van geneesmiddelen door mensen die COVID-19 hebben gehad

Onderzoeksvragen

In welke mate is er sprake van verandering in het voorschrijven van medicatie in coronatijd?
Bij wat voor medicatie is dit aan de orde?
Welke gevolgen kan dit hebben voor patiënten? Gaan zij bijvoorbeeld niet of minder snel naar de huisarts, waardoor ze geen geneesmiddel krijgen? Of krijgen zij juist wel een medicijn in plaats van een andere behandeling, bijvoorbeeld pijnstillers in plaats van fysiotherapeutische zorg?
Blijven er hierdoor infecties of andere aandoeningen onopgemerkt, terwijl ze wel behandeld hadden moeten worden?

De inzichten die we verwerven over de vraag of de coronapandemie invloed heeft op de manier waarop mensen hun geneesmiddelen gebruiken, zijn nuttig voor zorgprofessionals, farmaceuten en beleidsmakers in de zorg in hun streven de zorg voor deze patiënten te verbeteren.

Methode

We gebruiken twee onderzoeksmethodes:

1. Data-onderzoek op basis van gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

De data voor dit onderzoek ontvangen we van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Deze database is gebaseerd op de routinematig vastgelegde zorggegevens van 350 huisartsenpraktijken uit heel Nederland. Zodoende kunnen we snel en betrouwbaar inzicht geven in de zorg die huisartsen leverden tijdens de coronapandemie:

Aan de hand van de voorschrijfgegevens die we wekelijks ontvangen, brengen we het voorschrijven van geneesmiddelen in kaart.
Door ook de periode kort voor de corona-uitbraak te analyseren, kunnen we zien of de trend in voorschrijven door de uitbraak is veranderd. We vergelijken de trend van 2020 ook met die in 2019.
We bekijken dit voor verschillende geneesmiddelen – zoals antibiotica, benzodiazepinen en luchtwegmedicatie.
We plaatsen de veranderingen in het voorschrijven van deze geneesmiddelen in de context van andere veranderingen in de huisartsenzorg in coronatijd.

2. Vragenlijstonderzoek binnen het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg

Door middel van een peiling in het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg brengen we het gebruik van geneesmiddelen in kaart vanuit het perspectief van de patiënt: we vragen of de pandemie invloed heeft op het gebruik van geneesmiddelen en relateren dit onder andere aan het veranderen van dagelijkse routines.

Resultaten

Een serie factsheets en andere publicaties waarin we het voorschrijven en gebruik van geneesmiddelen in coronatijd in kaart brengen, met name in de eerste lijn. Het inzicht dat wij bieden over de mate waarin de coronapandemie invloed heeft op de manier waarop mensen hun geneesmiddelen gebruiken, kan gebruikt worden om de zorg voor deze patiënten te verbeteren. In het uitklapmenu vindt u de verschenen publicaties 'Geneesmiddelen in coronatijd'.

Patiëntervaringen medicatiegebruik