Nivel-cijfers zorg die de oefentherapeut verleent - aard en omvang

Uit de registraties van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

Met welke klachten gaan mensen naar de oefentherapeut? Om hoeveel mannen, vrouwen en kinderen gaat het hierbij? Hoelang duurt een behandeltraject gemiddeld? Welke behandeling is het meest succesvol? We geven inzicht in de oefentherapeutische zorg op basis van de registraties uit Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn.

Oefentherapie Cesar en oefentherapie Mensendieck zijn paramedische disciplines, gericht op het aanleren van gezond beweeggedrag. De oefentherapeut is gericht op het behandelen en voorkomen van klachten die kunnen ontstaan door een onjuiste houding en beweging tijdens dagelijkse activiteiten.

OefentherapeutRol oefentherapeut in de eerstelijnszorg

Oefentherapeut Cesar en oefentherapeut Mensendieck zijn beschermde titels: alleen zorgverleners die de HBO-studie hebben afgerond mogen deze titel gebruiken. Meer informatie vindt u in het document Beroepsprofiel oefentherapeut, zoals vastgelegd door de Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM).

Oefentherapeut De zorg die de oefentherapeut verleent, in cijfers

De meest recente kerncijfers van de zorg bij de oefentherapeut vindt u hieronder (samengevat) en in het rapport Zorg door de oefentherapeut: jaarcijfers 2022 en trendcijfers 2019-2022. Hierin worden ze - samen met vele andere kerncijfers - beeldend gepresenteerd in grafieken en tabellen, en voorzien van duiding.

Kerncijfers oefentherapeutische zorg Cesar / Mensendieck, 2022 en voorgaande jaren

Uit: Zorg door de oefentherapeut: jaarcijfers 2022 en trendcijfers 2019-2022.
Bron: de cijfers van 2022 zijn gebaseerd op de dossiers van 22.357 patiënten die zijn behandeld in
115 oefentherapiepraktijken die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn (zie verantwoording hieronder).

Patiëntkenmerken - aantal, geslacht, leeftijd

(van patiënten met minstens één geregistreerd consult in 2022)

  • Ruim 60% van de patiënten bij de oefentherapeut was vrouw.
  • De gemiddelde leeftijd van patiënten was 47 jaar binnen reguliere oefentherapie en bijna 8 jaar binnen kinderoefentherapie.
  • Er was een groot verschil in leeftijd tussen mannen en vrouwen die bij de oefentherapeut kwamen: het grootste deel van de vrouwen was volwassen, terwijl bijna de helft van de mannen jongens in de leeftijd tot 11 jaar waren. Zij kwamen vooral bij de kinderoefentherapeut.

Prestatiecodes - soorten behandelingen

(gebruikt in kalenderjaar 2022)

  • Bijna de helft van het aantal behandelingen betrof een zitting reguliere oefentherapie.
  • In 2022 was het aandeel zittingen kinderoefentherapie bijna 35 procent door het grote aantal praktijken met een specialisatie kinderoefentherapie in de registratie.

Omvang zorggebruik - aantal behandelingen en duur 

(van in 2022 afgesloten behandelepisodes)

Aantal behandelingen per afgesloten behandelepisode

(naar leeftijd, geslacht, wel/geen chronische aandoening, therapietype)

  • In 2022 was er informatie in de registratie over 20.229 afgesloten behandelepisodes.
  • De zorgomvang (aantal verrichtingen en behandelduur) van afgesloten behandelepisodes was in 2022 gemiddeld 13 verrichtingen over 24 weken. · Patiënten met een chronische indicatie (aandoeningen die voorkomen op de Lijst met chronische aandoeningen, rechtsgeldig vastgelegd in Bijlage 1 van het Besluit Zorgverzekering) hadden gemiddeld ongeveer 3,5 keer zoveel behandelingen als patiënten zonder chronische indicatie (36 versus 10).
  • Het aantal behandelingen per afgesloten behandelepisode ligt gemiddeld genomen ook hoger voor mannen dan voor vrouwen, voor kinderen in de leeftijd 0 tot 11 jaar vergeleken met andere leeftijdsgroepen en bij kinderoefentherapie vergeleken met reguliere oefentherapie.

Behandelduur in weken per afgesloten behandelepisode

(naar leeftijd, geslacht, wel/geen chronische aandoening, therapietype)

  • Gemiddeld duurt een behandelepisode ruim 24 weken.
  • De gemiddelde behandelduur voor mensen met een chronische indicatie (aandoeningen die voorkomen op de Lijst met chronische aandoeningen, rechtsgeldig vastgelegd in Bijlage 1 van het Besluit Zorgverzekering) is gemiddeld ruim 2,5 keer zo lang als voor patiënten zonder de indicatie (52 versus 20 weken).
  • Ook in de duur van de afgesloten behandelepisode zijn verschillen: gemiddeld genomen is de duur van een behandelepisode:
    • langer bij mannen dan bij vrouwen
    • langer bij kinderen (0-11 jaar) dan bij andere leeftijdsgroepen
    • langer in de kinderoefentherapie dan in de reguliere oefentherapie

Aanmelding - wijze van toegang tot de oefentherapeut

(van behandelepisodes die in 2022 zijn gestart)

  • Het aandeel nieuwe behandelepisodes waarbij mensen op eigen initiatief naar de oefentherapeut gaan (DTO) was bijna 38 procent in 2022.
  • Kinderen t/m 11 jaar komen het vaakst via een verwijzing bij de oefentherapeut, namelijk in ruim 79% van de behandelepisodes.
  • Bij de kinderoefentherapeut komt een groter aandeel van de patiënten met een verwijzing dan bij de reguliere oefentherapeut.
  • In 2022 kwam de patiënt bij 79% van de behandelepisodes waarbij de patiënt via verwijzing kwam, met een verwijzing van de huisarts.
  • Van de behandelepisodes waarbij patiënten via DTO naar de therapeut gaan, is minder dan 1% van de gevallen een ‘niet-pluis’-gevoel bij de screening.

Gezondheidsproblemen - aantal, duur, herstelprognose

(van behandelepisodes die in 2022 zijn gestart)

  • Meest voorkomende gezondheidsproblemen: psychomotore retardatie en ontwikkelingsstoornissen (DCSPH 9379) komen het meest voor, namelijk in bijna een kwart van de behandelepisodes. Op de tweede plaats komen psychosomatische klachten (DCSPH 9381) met 14,4%.
  • Duur van het gezondheidsprobleem voorafgaand aan behandeling: voor het grootste deel van de patiënten is niet vastgelegd hoeveel tijd er tussen het ontstaan van de klacht en het eerste bezoek aan de oefentherapeut zat. 29% van de patiënten ziet de oefentherapeut pas voor het eerst wanneer de klacht al meer dan drie maanden bestaat.
  • Recidiviteit van het gezondheidsprobleem: in 2022 betrof 11% van de nieuwe behandelepisodes een klacht met een recidiverend karakter.
  • Prognose voor herstel: In 2022 verwacht de oefentherapeut bij ruim 32% van de behandelepisodes, waarvoor een prognose is vastgelegd, dat patiënten volledig van de klacht zullen herstellen. Voor een groot deel van de nieuwe behandelepisodes werd de prognose van de behandeling niet vastgelegd.

 

Gebruikte meetinstrumenten - aantal, soort, frequentie

(van in 2022 afgesloten behandelepisodes)

  • Bij 34% van de afgesloten behandelepisodes is een meetinstrument gebruikt.
  • Binnen kinderoefentherapie werd in 2022 in een groter aandeel van de behandelepisodes minimaal één meetinstrument geregistreerd (59%), dan binnen reguliere oefentherapie (25%).
  • De ‘Movement ABC-2’ was met 19,8% het meest gebruikte meetinstrument. Dit meetinstrument besloeg bijna 40% van het totaal aantal gebruikte meetinstrumenten binnen kinderoefentherapie.
  • Bij reguliere oefentherapie was de Patiënt Specifieke Klachtenlijst, met bijna 30% van de geregistreerde meetinstrumenten, het meest gebruikte meetinstrument.

Evaluatie - redenen beëindiging behandeling en behaalde doelen

(van in 2022 afgesloten behandelepisodes)

Redenen voor beëindigen behandeling

  • De meest voorkomende reden om de behandeling te stoppen is dat de patiënt uitbehandeld is, namelijk bij 76,8% van de afgesloten behandelepisodes waarvan de reden voor beëindiging bekend was.
  • Het aandeel episodes waarbij patiënten de behandeling op eigen initiatief beëindigen is iets opgelopen ten opzichte van 2020 en 2021, tot bijna 18 procent.
  • Uitgesplitst naar geslacht zijn vergelijkbare trends te zien.
  • Kinderen (0-11 jaar) en jongeren (12-17 jaar) zijn in een groter aandeel van de afgesloten behandelepisodes uitbehandeld dan volwassenen. Dit is ook terug te zien bij kinderoefentherapie vergeleken met reguliere oefentherapie over het algemeen. Het verschil tussen deze typen oefentherapie is minder groot als er specifiek gekeken wordt naar de leeftijdsgroep die de kinderoefentherapeut bezoekt, namelijk voornamelijk kinderen tot 11 jaar.

Behandelresultaat; mate waarin behandeldoelen zijn behaald

  • In 2022 werd in ruim 70 procent van de afgesloten behandelepisodes het behandeldoel bereikt en in ruim 21 procent werd het resultaat geregistreerd als deels bereikt.
  • Bij kinderen en jongeren en bij kinderoefentherapie ligt het aandeel afgesloten behandelepisodes waarbij het behandeldoel werd bereikt hoger dan bij respectievelijk volwassenen en reguliere oefentherapie.

OefentherapeutArchief: alle Nivel-jaarrapporten over de zorg die de oefentherapeut verleent

Wilt u de kerncijfers van eerdere jaren bekijken? Open het uitklapmenu hieronder en kies een rapport.

Alle jaarrapporten ‘Zorg door de oefentherapeut' - cijfers en achtergrondinformatie
Let op: vanaf 2019 hanteren we een nieuwe rekenmethode voor het opstellen van de cijfers. Hierdoor zijn de cijfers in rapportages vóór 2019 niet te vergelijken met die in de rapportages van 2019 en later.

Wat hebben we gedaan om de cijfers in de jaarrapporten vanaf 2019 toch met die van eerdere jaren te kunnen vergelijken?

Om toch uitspraken te kunnen doen over trends zijn bij het jaarrapport van 2019 ook de cijfers van 2016, 2017 en 2018 volgens de nieuwe methode berekend. Dit heeft wél tot gevolg dat de cijfers van die jaren in het jaarrapport van 2019 andere zijn dan die in de rapportages van voor 2019!

Wat houdt de veranderde rekenmethode in?

In de jaren vóór 2019 werden de jaarcijfers uitsluitend berekend over de consulten van het betreffende kalenderjaar. Vanaf 2019 zijn is gekeken naar behandelepisodes van dat kalenderjaar waarbij alle consulten van zo'n episode worden meegenomen, ook die consulten die al eerder dan het kalenderjaar plaatsvonden. Een behandelepisode is hierbij gedefinieerd als: ‘de periode tussen het eerste en laatste moment dat de patiënt voor een bepaald gezondheidsprobleem de zorgverlener consulteert’. Dit geeft een realistischere weergave van de praktijk.
Daarnaast werden de jaarcijfers van voor 2019 berekend op uitsluitend reguliere oefentherapie, vanaf 2019 zijn ook specialisaties meegenomen, zoals kinderoefentherapie. In de rapporten vanaf 2021 is ook een uitsplitsing gemaakt tussen reguliere oefentherapie en kinderoefentherapie.

OefentherapeutVerantwoording Nivel-cijfers oefentherapeuten

Alle cijfers die we in dit onderdeel ‘Cijfers oefentherapeuten’ presenteren, komen voort uit het analyseren van de gegevens die Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn verzamelt bij aangesloten oefentherapiepraktijken. De gegevens die zij opnemen in hun elektronische patiëntendossiers vormen de basis. In deze dossiers staan gegevens over gezondheidsproblemen, contacten, behandelingen en uitslagen van diagnostische tests. Bij Methode vaststellen Nivel-cijfers zorgverlening oefentherapeuten vindt u informatie over onze werkwijze bij het vaststellen van de cijfers.

Onderzoek (laten) doen met gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste LijnOnderzoek (laten) doen met gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

De gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn vormen een rijke bron van informatie. Wilt u zelf gegevens van onze registraties gebruiken voor onderzoek?

Meijer W. Nivel-cijfers zorg die de oefentherapeut verleent - aard en omvang. Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 20-12-2023; geraadpleegd op 19-03-2024]. URL: https://www.nivel.nl/nl/resultaten-van-onderzoek/nivel-cijfers-zorg-eerste-lijn/nivel-cijfers-zorg-die-oefentherapeut-verleent