Uitgelicht: Arbeidsmarkt huisartsenzorg per regio - Beroepenregistraties

Inzicht in de knelpunten en maatregelen in huisartsenpraktijken per regio

De arbeidsmarkt van de Nederlandse huisartsenzorg staat onder druk. Regionale verschillen blijken groot te zijn. Welke knelpunten rondom tekorten, werkdruk en vacatures ervaren regio’s? Hoe gaan zij hier per regio mee om?

Next to Uitgelicht: Arbeidsmarkt huisartsenzorg per regio

Veel van de 5000 huisartsenpraktijken die Nederland telt, hebben te maken met arbeidsmarktproblemen. Regionale verschillen zijn er in de mate waarin knelpunten spelen: werkdruk, praktijkopvolging, onvervulde vacatures, patiëntenstops. Ook verschillen personele en organisatorische knelpunten per functie en per regio.

Doel: samen met andere regio's oplossingen vinden

Veel huisartsenpraktijken nemen zelf al verschillende maatregelen om knelpunten op te lossen. Zij bereiden zich met name voor op (groeiende) capaciteitsproblemen. Vaak echter kennen de problemen praktijkoverstijgende oorzaken. Daarom is het zinvol om meer in te zetten op samenwerking binnen en tussen regio’s. Ons onderzoek met actuele arbeidsmarktinformatie, zowel landelijk als per regio, kan hierbij als steun dienen.

Langdurige monitoring huisartsenzorg per regio

De komende jaren blijft het Nivel de AZW-regio’s monitoren en onderzoek doen naar de effectiviteit van lokale en regionale oplossingen voor de verschillende typen arbeidsmarktknelpunten in de huisartsenzorg.
Hiermee beogen we een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de gezondheidszorg in Nederland. De resultaten worden door VWS en LHV als input gebruikt bij de ontwikkeling van de regionale aanpak van huisartsentekorten.


Zorgverleners1. Serie: Huisartsenzorg per AZW-regio, facilitering arbeidsmarktbeleid op maat

Sinds 2018 biedt het Nivel jaarlijks inzicht in de arbeidsmarkt van de huisartsenzorg per AZW-regio. Dit krijgt vorm in een serie factsheets per AZW-regio per jaar, vergezeld van een overkoepelend eindrapport met landelijke gemiddelden en met duiding. Elke factsheet geeft aan welke knelpunten er per regio zijn en welke oplossingsmaatregelen praktijken inzetten. Zodoende kan elke regio zijn situatie vergelijken met andere regio's én met het Nederlandse gemiddelde. Deze vergelijkingen bieden een basis voor bovenregionale initiatieven.

2021: 13 Factsheets per regio + eindrapport 'Arbeidsmarkt Nederlandse huisartsenzorg in 2021'

 

2020: 25 Factsheets per regio + eindrapport 'Arbeidsmarkt huisartsenzorg per regio'

Vanwege een te lage respons (< 5%) zijn er van het jaar 2020 geen factsheets van de regio’s Amersfoort e.o., Groningen en IJssel-Vecht.

2019/2020: 28 Factsheets per regio + eindrapport 'Arbeidsmarkt huisartsenzorg'

De serie factsheets over de regionale arbeidsmarkt huisartsenzorg 2019/2020 is gemaakt in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV). De 28 regionale factsheets zijn gebaseerd op de gewogen resultaten van een web-enquête die in 2019 en 2020 onder alle huisartsenpraktijken in Nederland is uitgezet. In Oost-Nederland is, met ondersteuning van de Werkgeversverenging Zorg en Welzijn, de enquête van juli tot en met september 2019 uitgezet. De praktijken in de rest van Nederland zijn van december 2019 tot februari 2020 benaderd. In totaal is de arbeidsmarktenquête verzonden naar bijna 5.000 praktijken, verdeeld over heel Nederland. Bijna 30 procent van de aangeschreven praktijken (n=1.430) vulde enquête in.

2018: 20 Factsheets + verantwoording 'Regionale capaciteit en arbeidsmarktvraagstukken huisartsenzorg'

De serie regionale factsheets arbeidsmarkt huisartsenzorg 2017/2018 is in verschillende fasen ontwikkeld. In een pilotproject heeft het Nivel in samenwerking met Prismant, in opdracht van ROS Robuust, SSFH en Transvorm, de eerste acht factsheets ontwikkeld; voor de AZW-regio’s Groot Amsterdam, Midden-Brabant, Noordoost-Brabant, Rotterdam Rijnmond, West-Brabant, Zaanstreek en Waterland, Zeeland, en Zuidoost-Brabant. Onder huisartsenpraktijken en huisartsenposten werd een online vragenlijst uitgezet en er werd een inventarisatie gemaakt van het aantal inschrijvingen bij Nederlandse opleidingsinstituten voor doktersassistenten en praktijkondersteuners. De gegevens voor overige 20 factsheets zijn in het najaar van 2018 verzameld, in het kader van het onderzoek ‘Balans in vraag en aanbod huisartsenzorg’ voor het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de landelijke huisartsenvereniging (LHV).

 

Samenvatting peiling arbeidsmarkt regionale huisartsenzorg 2021

Met dit rapport geeft het Nivel voor het vierde achtereenvolgende jaar inzicht in de arbeidsmarkt van de huisartsenzorg. Het bestaat uit een serie regionale factsheets en een overkoepelende, landelijke duiding op basis van de regionale uitkomsten. Samengevat:

Praktijksamenstelling 2021

  • In een gemiddelde huisartsenpraktijk waren 11,7 personen werkzaam.
  • Gezamenlijk werkten zij zo’n 232,2 uren per week.
  • Huisartsen (40%) en doktersassistenten (33%) hebben het grootste aandeel in de capaciteit in uren.
  • In de meeste regio’s was deze ‘functiemix’ vergelijkbaar met het Nederlands gemiddelde.

Ervaren knelpunten praktijken

  • Werkdruk: 82% van de praktijken gaf aan dat de huisartsen hoge werkdruk ervaarden, bij 69% van de praktijken was dit voor de doktersassistenten het geval.
  • Verwachte tekorten: Het percentage praktijken dat een tekort verwachtte was 74% waar het huisartsen betrof en 70% waar het doktersassistenten betrof.
  • Vacatures: het percentage praktijken dat een vacature had uitstaan voor de doktersassistent (55%) was hoger dan dat voor huisartsen (41%).
  • Ziekteverzuim: 67% van de praktijken gaf aan dat er bij ziekte van collega’s meteen een groot probleem was, 22% gaf aan dat door werkdruk het ziekteverzuim hoog was.
  • ANW-diensten: 69% dat het door de werkdruk moeite kostte om de toegewezen ANW (avond-, nacht- en weekend)diensten te vervullen.
  • Patiëntenstops: Bij 35% van de praktijken was er in de afgelopen 5 jaar regelmatig of vaak sprake van een patiëntenstop door capaciteitsproblemen.

Vergelijking knelpunten tussen regio’s onderling en over de tijd

  • In alle regio’s ervaart minimaal 50% van de praktijken één of meerdere knelpunten.
  • Meerdere knelpunten zijn in de afgelopen vier jaar toegenomen: er zijn meer patiëntenstops, de werkdruk is hoger en de verwachte tekorten aan personeel zijn toegenomen.

Conclusie

De huisartsenzorg staat steeds meer onder druk. Ervaren tekorten nemen toe met als gevolg een hoge werkdruk en dit uit zich regelmatig in patiëntenstops in praktijken.


Huisarts2. Serie: De arbeidsmarkt van de huisartsenzorg in Oost-Nederland 2019-2020

In 2019-2020 is een serie van 7 factsheets gemaakt in opdracht van Regionale Partners in Oost-Nederland (7 huisartsenorganisaties, Proscoop en WGV Zorg en Welzijn). Naast een overkoepelende factsheet voor alle werkgebieden zijn er 6 factsheets gemaakt voor 6 werkgebieden. De factsheets geven een actueel beeld van: 1) het gebruik van de huisartsenzorg, 2) het aanbod aan huisartsenzorg en 3) de balans tussen beide.
Huisartsenorganisaties in Oost-Nederland kunnen met behulp van deze factsheets hun eigen strategisch arbeidsmarktbeleid ontwikkelen. Met als doel: leren van elkaar om de balans op de arbeidsmarkt van de huisartsenzorg te verbeteren.

2019-2020: 7 Factsheets 'De arbeidsmarkt in Oost-Nederland'


Meer weten?Meer weten?

Wilt u meer weten over arbeidsmarktonderzoek of over beroepskrachtenplanning? Of wilt u een onderzoek laten uitvoeren? Neem dan contact op met prof. dr. Ronald Batenburg, via 030-2729861 of per e-mail via r.batenburg@nivel.nl.

 

Batenburg, R. Uitgelicht: Arbeidsmarkt huisartsenzorg per regio - Beroepenregistraties. Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 13-12-2022; geraadpleegd op 25-03-2023]. URL: https://www.nivel.nl/nl/beroepenregistraties-de-gezondheidszorg/arbeidsmarkt-huisartsenzorg-regio
Gegevensverzameling
Beroepenregistraties in de Gezondheidszorg
Thema
Arbeidsmarkt
Huisartsen
Regionale zorg

Contact

Publicaties

Geit, E. de, Vis, E., Flinterman, L., Keuper, J., Schaaijk, A. van, Batenburg, R. De arbeidsmarkt van de Nederlandse huisartsenzorg in 2021: toelichting en samenvatting van het onderzoek – en de regionale factsheets. Utrecht: Nivel, 2022.
Download de PDF
Geit, E. de, Flinterman, L., Keuper, J., Schaaijk, A. van, Vis, E., Batenburg, R. De arbeidsmarkt van de Nederlandse huisartsenzorg in 2020: toelichting en samenvatting van het onderzoek - en de regionale factsheets. Utrecht: Nivel, 2022.
Download de PDF
Vis, E., Keuper, J., Bosmans, M., Batenburg, R. De arbeidsmarkt van de huisartsenzorg in 28 regio’s van Nederland, 2019/2020. Toelichting en samenvatting van het onderzoek - en de 28 regionale factsheets. Utrecht: Nivel, 2020.
Download de PDF
Batenburg, R., Bosmans, M., Versteeg, S., Vis, E., Asten, B. van, Vandermeulen L., Kruis, L. van der. Balans in vraag en aanbod huisartsenzorg. Utrecht: Nivel, Prismant, 2018.
Download de PDF

Nieuws

Druk op huisartsenzorg leidt in Randstad tot andere vraagstuk
24-03-2022
Druk op huisartsenzorg leidt in Randstad tot andere vraagstukken dan daarbuiten
Nivel-huisartsenpraktijk
22-12-2020
Arbeidsmarkt van de huisartsenzorg 2019-2020: de regio maakt het verschil
Nivel: Factsheets met regio-specifieke knelpunten huisartsenzorg vormen basis voor verbeteren van regionale arbeids- en opleidingsmarkt
25-07-2019
Factsheets met regio-specifieke knelpunten huisartsenzorg vormen basis voor verbeteren van regionale arbeids- en opleidingsmarkt
Aanpassingen arbeidsmarktbeleid regionale huisartsenzorg noodzakelijk door groeiende personeelsbehoefte
10-01-2019
Aanpassingen arbeidsmarktbeleid regionale huisartsenzorg noodzakelijk door groeiende personeelsbehoefte

Onderzoeksprogramma

Arbeids- en Organisatievraagstukken in de Gezondheidszorg