Bij een gezondheidsprobleem waarmee iemand niet kan wachten tot de volgende werkdag, kan een patiënt 's avonds, 's nachts en in het weekend terecht bij de huisartsenpost (HAP).
Rol huisartsenpost in de eerstelijnszorg
Het is de bedoeling dat de patiënt eerst belt met de huisartsenpost. Een assistent(e) beoordeelt dan de hulpvraag en kent een prioriteit (urgentie) toe. Deze triage heeft als doel dat elke hulpvraag op tijd en op maat afgehandeld wordt. De assistent(e) kan onder supervisie van de huisarts zelf een advies geven, geruststellen of de hulpvraag doorgeven aan de huisarts voor een telefonisch advies, consult of visite.
Organisatie huisartsenposten in Nederland
'Huisartsenzorg buiten kantooruren' valt in Nederland onder de verantwoordelijkheid van 52 huisartsendienstenstructuren (HDS’en). De fysieke locatie waar deze zorg wordt verleend is de huisartsenpost (HAP); Nederland telt 107 huisartsenposten. Een HDS kan één of meerdere HAPs omvatten.
- De cijfers over huisartsenposten in 2020 en 2021 zijn gebaseerd op elektronisch geregistreerde gegevens van respectievelijk 26 en 28 huisartsendienstenstructuren die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Het gezamenlijk verzorgingsgebied heeft ongeveer 11 miljoen inwoners.
- In februari 2020 brak de COVID-19-pandemie uit in Nederland. De pandemie is van grote invloed geweest op het zorggebruik op de huisartsenpost.
Wat valt op, als we alle cijfers over de zorgverlening door huisartsenpost op de onderliggende pagina's overzien:
Kernpunten zorgverlening op de huisartsenpost in 2020 en 2021 ten opzichte van voorgaande jaren
Patiëntkenmerken
- In 2020 en 2021 maakte respectievelijk 14,8% en 15,2% van de Nederlanders tenminste eenmaal gebruik van de huisartsenpost. Dit is lager dan in 2019 (16,3%).
- In 2020 en 2021 is het zorggebruik met de huisartsenpost per 1000 inwoners voor het eerst, sinds 2014, sterk afgenomen.
- Gebruik van de huisartsenpost was zowel in 2020 als in 2021 het hoogst onder jonge kinderen (0 t/m 4 jaar) en ouderen (75 jaar en ouder). De afname was het sterkst onder jonge kinderen in 2020, maar in 2021 lag dit aantal weer ongeveer op niveau van voor de pandemie.
- In 2020 en 2021 is het zorggebruik voor het eerst, sinds 2014, ruim afgenomen.
- Ten opzichte van voor de COVID-19-pandemie, is in de jaren 2020 en 2021 per 1000 inwoners het aantal fysieke consulten met de huisartsenpost sterk afgenomen, het aantal telefonische consulten toegenomen, en het aantal huisvisites, even als de afgelopen jaren, licht afgenomen.
- Tussen 2017-2021 is het aantal contacten per 1000 inwoners met een zeer hoge-urgentie (U0, U1) relatief gezien gelijk gebleven. Over deze jaren is het aantal contacten met een hoge urgentie (U2, U3) relatief afgenomen en het aantal laag-urgente contacten (U4, U5) relatief toegenomen.
- Gemiddeld vinden de meeste contacten op de huisartsenpost plaats vanwege symptomen en aandoeningen aan het bewegingsapparaat (ICPC hoofdstuk L). In 2020 en 2021 lag het aantal contacten voor aandoeningen binnen dit hoofdstuk wel lager dan voorgaande jaren.
- In 2020 en 2021 was er een verdere afname in het aantal geneesmiddelen dat wordt voorgeschreven op de huisartsenpost. Net als andere jaren werden bèta-lactam-antibiotica/penicillines, opioïden en niet-steroïde anti-inflammatoire en anti-reumatische middelen (NSAID’s) het vaakst voorgeschreven op de huisartsenpost.
Bronnen en verantwoording gepresenteerde cijfers over zorg op huisartsenposten
De cijfers over huisartsenposten zijn gebaseerd op elektronisch geregistreerde gegevens van huisartsendienstenstructuren die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. De cijfers over 2020 en 2021 zijn gebaseerd op respectievelijk 26 en 28 huisartsendienstenstructuren met een gezamenlijk verzorgingsgebied van bijna 11 miljoen inwoners. Meer informatie vindt u in het Zorg op de huisartsenpost - Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn: jaarcijfers 2021 en 2020 en trendcijfers 2017-2021. Bij Methode vaststellen cijfers zorgverlening huisartsenposten vindt u informatie over onze werkwijze bij het vaststellen van de cijfers.
- Alle jaarrapporten 'Zorg op de huisartsenpost' - cijfers en achtergrondinformatie
-
Onderzoek (laten) doen met gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn
De gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn vormen een rijke bron van informatie. Wilt u zelf gegevens van onze registraties gebruiken voor onderzoek?
Ramerman, L., Verheij, R
. Zorg bij de huisartsenpost - aard en omvang . Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 25-05-2023; geraadpleegd op 28-05-2023]. URL: https://www.nivel.nl/nl/panels-en-registraties/nivel-zorgregistraties-eerste-lijn/zorg-huisartsenpost
