Nivel-cijfers Zorg die de huisartsenspoedpost verleent - aard en omvang

Uit de registraties van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

Hoeveel Nederlanders maken jaarlijks gebruik van de huisartsenspoedpost (voorheen ‘huisartsenpost’ (HAP))? Waarvoor komen ze en hoe urgent zijn deze klachten? Hoeveel geneesmiddelen worden er voorgeschreven? Dit en meer vindt u in dit onderdeel.

Bij een acuut gezondheidsprobleem waarmee iemand niet kan wachten tot de volgende werkdag, kan een patiënt 's avonds, 's nachts en in het weekend terecht bij de huisartsenspoedpost.

Organisatie van huisartsenzorg buiten kantooruren

Huisartsenzorg buiten kantooruren valt in Nederland onder de verantwoordelijkheid van 52 huisartsendienstenstructuren (HDS’en). De fysieke locatie waar deze zorg wordt verleend is de huisartsenspoedpost; Nederland telt 107 huisartsenspoedposten. Een HDS kan één of meerdere huisartsenspoedposten omvatten.

Meest recente cijfers van de zorg die de huisartsenspoedpost verleent

De meest recente kerncijfers die zorg die de huisartsenspoedpost verleent, vindt u in het rapport Zorg via de huisartsenspoedpost - Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn: jaarcijfers 2024 en trendcijfers 2020-2024. Hierin worden de cijfers beeldend gepresenteerd in grafieken en tabellen, en voorzien van duiding. We presenteren de kernpunten uit dit jaarrapport hier online:

Mensen die gebruikmaakten van de huisartsenspoedpost
In 2024 maakte 15,7% van de Nederlanders ten minste eenmaal gebruik van de huisartsenspoedpost. Jonge kinderen (0 t/m 4 jaar) en ouderen (85 jaar en ouder) maakten het vaakst gebruik van de huisartsenspoedpost. Het zorggebruik onder jonge kinderen bleef gelijk aan 2023, terwijl de dalende trend onder ouderen zich voortzette.

Triage: eerste contact met de huisartsenspoedpost

In 40% van de gevallen hadden gezondheidsproblemen met de huisartsenspoedpost urgentie U3 (dringend), gevolgd door U5 (advies).
De meest voorkomende ingangsklachten waren: trauma extremiteit, wond, buikpijn (volwassene), ziek kind/koorts bij kind en kortademigheid.

Triage op de huisartsenspoedpost, wat is dat precies?

Voorafgaand aan een contact met de huisartsenspoedpost hebben patiënten telefonisch (of digitaal) contact met een triagist. Deze triagist beoordeelt de hulpvraag via een triageprotocol van de Nederlandse Triage Standaard (NTS). Op basis van de ingangsklacht en het toestandsbeeld bepaalt de triagist, ondersteund door het triageprotocol, de urgentie en vervolgactie. Er zijn zes urgentiecategorieën die toegekend kunnen worden:

U0, uitval vitale functies – reanimatie
U1, direct levensgevaar – onmiddellijk
U2, bedreiging vitale functies of orgaanschade – zo snel mogelijk
U3, reële kans op schade – binnen enkele uren
U4, verwaarloosbare kans op schade – dezelfde dag
U5, geen kans op schade – de volgende werkdag

Omvang van het zorggebruik via de huisartsenspoedpost

Het aantal triageconsulten en consulten met de huisarts was in 2024 vergelijkbaar met 2023. Onder visites zien we over meerdere jaren een dalende trend (19 in 2020 naar 14 per 1000 inwoners in 2024, 26% afname).
Triageconsulten vinden relatief gezien vooral plaats voor jonge kinderen en ouderen. Relatief gezien zijn de meeste consulten op de huisartsenspoedpost ook voor jonge kinderen van 0 t/m 4 jaar, en de meeste visites voor ouderen vanaf 85 jaar.

Omvang zorggebruik

Gezondheidsproblemen op de huisartsenspoedpost

Gemiddeld vinden de meeste contacten op de huisartsenspoedpost plaats vanwege symptomen en aandoeningen van het bewegingsapparaat.
Mensen die voor een consult naar de huisartsenspoedpost gaan, deden dat in 2024 vooral vanwege scheur- en snijwonden, buikpijn en acute infecties van de bovenste luchtwegen.
De meest voorkomende gezondheidsproblemen die met een triageconsult afgehandeld werden waren bezorgdheid over de (bij)werking van een geneesmiddel en koorts.
Vanuit de huisartsenspoedpost werden huisvisites vooral ingezet bij overlijden, pneumonie en koorts.

Gezondheidsproblemen

Geneesmiddelen die werden voorgeschreven op de huisartsenspoedpost
Het aantal voorgeschreven geneesmiddelen via de huisartsenspoedpost bleef gelijk, wat neerkomt op 67 per 1000 inwoners in 2024, vergelijkbaar met 2023 (68 per 1000). Verreweg de meest voorgeschreven geneesmiddelen zijn penicillines (18,4%), op afstand gevolgd door opioïden (10,2). Het aandeel voorschriften voor penicillines nam in 2024 met 18,4% weer verder toe; in 2023 was dit 18%.

Alle Nivel-jaarrapporten over de zorg die de huisartsenspoedpost verleent

Wilt u de kerncijfers van eerdere jaren bekijken? Open het uitklapmenu hieronder en kies een rapportage.

Alle jaarrapporten 'Zorg op de huisartsenspoedpost/huisartsenpost' - cijfers en achtergrondinformatie

Bronnen en verantwoording cijfers zorg op de huisartsenspoedpost

Alle gepresenteerde cijfers komen voort uit het analyseren van de gegevens die Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn verzamelt bij aangesloten huisartsendienstenstructuren. De gegevens vastgelegd in hun elektronische dossiers vormen de basis; ze bevatten informatie over patiëntkenmerken, gezondheidsproblemen, contacten, triage, behandelingen en en voorschrijvingen. Bij Methode vaststellen Nivel-cijfers zorgverlening huisartsenspoedposten vindt u informatie over onze werkwijze bij het vaststellen van de cijfers.

Meer weten over huisartsen en huisartsenzorg?

Ga naar:

Nivel-cijfers Arbeidsmarkt huisartsenzorg, inzicht in de knelpunten die huisartsenpraktijken ervaren
Nivel-cijfers Zorg die de huisarts verleent, aard en omvang
Nivel-cijfers Zorg die de huisartsenspoedpost verleent, aard en omvang
Nivel-cijfers Beroepsgroep huisartsen, grootte, samenstelling en werkzame dagdelen
Nivel-onderzoeksprogramma Huisartsenzorg, voor ons vele en diverse onderzoek op dit gebied

Wat kan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn voor u doen?

De gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn vormen een rijke bron van informatie. U kunt te allen tijde contact met ons opnemen voor vragen of meer informatie.

Heeft u vragen of opmerkingen over Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn? Stuur een e-mail naar zorgregistraties@nivel.nl.
Wilt u zelf gegevens uit onze registraties gebruiken voor onderzoek? Bekijk de mogelijkheden bij Informatie over gegevens aanvragen of vul direct het aanvraagformulier in.

We kijken ernaar uit in contact met u te komen!

Ramerman, L., Overbeek, L . Nivel-cijfers Zorg die de huisartsenspoedpost verleent - aard en omvang . Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 25-03-2025; geraadpleegd op 10-05-2025]. URL: https://www.nivel.nl/nl/zorg-en-ziekte-in-cijfers/cijfers-zorgverleners-eerste-lijn/cijfers-zorg-die-huisartsenspoedpost-verleent

Gegevensverzameling

Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

Aanvragen gegevens ziekte en zorg

Onze data zijn beschikbaar voor verder onderzoek. Naar het aanvraagformulier