Cijfers over zorg die de huisartsenpost verleent - aard en omvang

Uit de registraties van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn

Hoeveel Nederlanders maken jaarlijks gebruik van de huisartsenpost (HAP)? Wat is de urgentie van de klachten? Hoeveel geneesmiddelen worden op de HAP voorgeschreven? Dit en meer vindt u in dit onderdeel.

Bij een gezondheidsprobleem waarmee iemand niet kan wachten tot de volgende werkdag, kan een patiënt 's avonds, 's nachts en in het weekend terecht bij de huisartsenpost (HAP). Op deze pagina vindt u cijfers van zorg op de huisartsenpost. Andere cijfers met betrekking tot huisartsen en huisartsenzorg zijn:

Positie huisartsenpost in de eerstelijnszorg

Huisartsenzorg buiten kantooruren valt in Nederland onder de verantwoordelijkheid van 52 huisartsendienstenstructuren (HDS’en). De fysieke locatie waar deze zorg wordt verleend is de huisartsenpost (HAP); Nederland telt 107 huisartsenposten. Een HDS kan één of meerdere HAPs omvatten.

De zorg die op de huisartsenpost wordt verleend, in cijfers

De meest recente kerncijfers van de zorg op de huisartsenpost vindt u hieronder (samengevat) en in het rapport Zorg op de huisartsenpost: jaarcijfers 2022 en trendcijfers 2018-2022. Hierin worden ze - samen met vele andere kerncijfers - beeldend gepresenteerd in grafieken en tabellen, en voorzien van duiding.

Kernpunten zorgverlening op de huisartsenpost in 2022 ten opzichte van voorgaande jaren

Uit: Zorg op de huisartsenpost: jaarcijfers 2022 en trendcijfers 2018-2022
Bron: de cijfers zijn gebaseerd op elektronisch geregistreerde gegevens van 28 huisartsendienstenstructuren die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn, met een gezamenlijk verzorgingsgebied van 12,3 miljoen inwoners.
Noot: de COVID-19-pandemie, die in 2019 uitbrak, was van grote invloed op het zorggebruik op de huisartsenpost.

Patiëntkenmerken

Hoeveel mensen gaan er naar de HAP: in 2022 maakte 16,2% van de Nederlanders ten minste eenmaal gebruik van de huisartsenpost. Dit is weer gelijk aan het niveau van voor de pandemie (2019).
Hoe was dit in vorige jaren: Na een sterke afname in het zorggebruik met de huisartsenpost tijdens de pandemie, nam het zorggebruik in 2022 weer sterk toe, tot het niveau van voor de pandemie.
Hoe oud zijn de patiënten die de HAP bezoeken: gebruik van de huisartsenpost was in 2022 het hoogst onder jonge kinderen (0 t/m 4 jaar) en ouderen (75 jaar en ouder). De toename in 2022 was het sterkst onder jonge kinderen. Onder ouderen nam het gebruik van de huisartsenpost juist af in 2022.

Omvang zorggebruik

Hoeveel triageconsulten waren er: het aantal triageconsulten was vergelijkbaar met 2021.
Hoeveel fysieke consulten waren er: de fysieke consulten op de huisartsenpost namen in 2022 weer toe, maar het aantal is nog steeds lager dan voor de COVID-19-pandemie. Het aantal visites nam ook in 2022 langzaam verder af.

Triage van de ingangsklachten en urgentietoekenning

Welke urgentie hadden de klachten waarmee mensen contact opnamen met de HAP in 2018-2022: tussen 2018-2022 is het aantal contacten met een zeer hoge-urgentie (U0, U1) relatief gezien gelijk gebleven; het aantal contacten met een hoge urgentie (U2) is relatief afgenomen.
Welke urgentie hadden de klachten waarmee mensen contact opnamen met de HAP in 2022: het aantal contacten met een gemiddelde urgentie (U3) is in 2022 relatief weer toegenomen. Het aantal laag-urgente contacten (U5) nam relatief weer af.

Gezondheidsproblemen

Met welke klachten gaan mensen naar de HAP: gemiddeld vonden de meeste contacten op de huisartsenpost plaats vanwege symptomen en aandoeningen aan het bewegingsapparaat.

Voorgeschreven geneesmiddelen

Hoeveel geneesmiddelen werden in 2022 voorgeschreven op HAP: in 2022 nam het aantal geneesmiddelen dat wordt voorgeschreven op de huisartsenpost weer toe.
Welke geneesmiddelen werden het vaakst voorgeschreven: net als in andere jaren werden bèta-lactam-antibiotica/penicillines, opioïden en niet-steroïde anti-inflammatoire en anti-reumatische middelen (NSAID’s) het vaakst voorgeschreven op de huisartsenpost.

Alle Nivel-jaarrapporten ‘Zorg op de huisartsenpost’

Wilt u de kerncijfers van eerdere jaren bekijken? Open het uitklapmenu hieronder en kies een rapportage.

Alle jaarrapporten 'Zorg op de huisartsenpost' - cijfers en achtergrondinformatie

Werkwijze op de huisartsenpost: triage

Triage is een methode die op de huisartsenpost wordt toegepast bij het organiseren en bieden van de zorgverlening. Het doel van de inzet van triage is dat elke hulpvraag op tijd en op maat wordt behandeld.

Triage in drie stappen

Telefonisch contact over de ingangsklacht: De patiënt heeft telefonisch contact met de triage-assistent van de huisartsenpost over de ingangsklacht.
De triagist bepaalt de urgentie van de hulpvraag: de triagist, ondersteund door het triageprotocol van de Nederlandse Triage Standaard (NTS), schat de het urgentieniveau (U0 t/m U5) in van de klacht en bepaalt daarmee de vervolgactie.
Vervolgacties zijn onder andere:
- telefonisch advies door de triagist zelf
- een consult, gevoerd door de dienstdoende huisarts, op de huisartsenpost
- een visite door de huisarts
- het inzetten van een ambulance

Zes categorieën van urgentietoekenning (bij stap 2)

U0: uitval vitale functies – directe reanimatie
U1: direct levensgevaar – onmiddellijk
U2: bedreiging vitale functies of orgaanschade – zo snel mogelijk
U3 - reële kans op schade – binnen enkele uren
U4: verwaarloosbare kans op schade – dezelfde dag
U5: geen kans op schade – volgende werkdag

Bronnen en verantwoording cijfers zorg op de huisartsenpost

Alle gepresenteerde cijfers komen voort uit het analyseren van de gegevens die Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn verzamelt bij aangesloten huisartsendienstenstructuren. De gegevens vastgelegd in hun elektronische dossiers vormen de basis; ze bevatten informatie over patiëntkenmerken, gezondheidsproblemen, contacten, triage, behandelingen en en voorschrijvingen. Bij Methode vaststellen cijfers zorgverlening huisartsenposten vindt u informatie over onze werkwijze bij het vaststellen van de cijfers.

Wat kan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn voor u doen?

De gegevens van Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn vormen een rijke bron van informatie. U kunt te allen tijde contact met ons opnemen voor vragen of meer informatie.

Heeft u vragen of opmerkingen over Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn? Stuur een e-mail naar zorgregistraties@nivel.nl.
Wilt u zelf gegevens uit onze registraties gebruiken voor onderzoek? Bekijk de mogelijkheden bij Informatie over gegevens aanvragen of vul direct het aanvraagformulier in.

We kijken ernaar uit in contact met u te komen!

Ramerman, L., Overbeek, L . Cijfers over zorg die de huisartsenpost verleent - aard en omvang . Uit: www.nivel.nl [Laatst gewijzigd op 22-11-2023; geraadpleegd op 02-12-2023]. URL: https://www.nivel.nl/nl/resultaten-van-onderzoek/cijfers-zorg-eerste-lijn/cijfers-zorg-die-huisartsenpost-verleent

Gegevensverzameling

Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn