We verwachten veel van wetten en regels in de gezondheidszorg, en van de naleving ervan. We zien dat ze veel impact hebben, maar is dit altijd de impact die we zoeken? Wij richten ons op de werking en effectiviteit van deze wetten en regels en het toezicht erop.
Veel wetten in de gezondheidszorg richten zich op de organisatie van de zorg, de toegankelijkheid, de kwaliteit en de betaalbaarheid ervan. Denk bijvoorbeeld aan de Zorgverzekeringswet, de Jeugdwet en ook de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Deze wetten beogen bij te dragen aan de kwaliteit, de toegankelijkheid en de doelmatigheid van de zorg. Maar pakt dit in de praktijk ook zou uit?
Het Nivel onderzoekt ...Binnen het onderzoeksprogramma Evaluatie van Wet- en Regelgeving in de Gezondheidszorg richten we ons op de werking en de effectiviteit van wetten en regels in de gezondheidszorg en op het toezicht erop. Zo is het Nivel betrokken geweest bij de evaluatie van:
Ons onderzoek en onze expertise zijn gebaseerd op drie pijlers:
Het Nivel heeft veel ervaring in het evalueren van wet- en regelgeving binnen de gezondheidszorg. Onze expertise beperkt zich niet tot het evalueren van wetten. We hebben ook kennis over wetoverstijgende zaken en over methodieken om wetten te evalueren. De effecten van wetgeving en het toezicht daarop kunnen we alleen onderzoeken in hun context. Juist die context bepaalt immers in grote mate de effectiviteit. Dit vraagt om passende evaluatiemethoden. Binnen ons onderzoeksprogramma willen we deze methoden verder ontwikkelen.
Naast het brede palet aan evaluaties hebben we ons met name verdiept in de manier waarop zorgorganisaties en professionals reageren als er iets is 'misgegaan'. Met het project Open in de zorg onderzoeken we bijvoorbeeld hoe we opener en eerlijker kunnen omgaan met klachten en incidenten in de zorg. We werken hierin samen met ziekenhuizen en wetenschappers van de Vrije Universiteit Amsterdam en het AMC.
Kern van het onderzoeksprogramma is het uitvoeren van evaluaties van wet- en regelgeving en het toezicht. Evaluaties kunnen worden uitgevoerd voorafgaand aan de invoering van nieuwe regelgeving (ex-ante), tijdens het invoeringsproces (ex-durante) of na verloop van tijd (ex-post).
De evaluaties bevatten altijd twee perspectieven. Ze geven inzicht in de bereikte resultaten in relatie tot de doelstellingen. Ze geven daarnaast inzicht in mogelijke verbeterpunten, in de wet- en regelgeving zelf of in de implementatie ervan.
Bij het uitvoeren van evaluaties wordt vrijwel altijd samengewerkt met andere partijen, partijen die specifieke of juridische expertise inbrengen.
We willen weten of een wet écht bijdraagt aan betere zorg
Maatschappelijke impactGoed onderzoek naar de impact van wetgeving en toezicht kunnen we alleen uitvoeren door samen te werken vanuit verschillende disciplines. Die samenwerking zorgt er weer voor dat de uitkomsten van de onderzoeken hun weg vinden in de praktijk. We leveren kennis aan voor het effectief inzetten van wet- en regelgeving en helpen bij het ontwikkelen van een meer duurzame gezondheidszorg.
Programmaleider van het onderzoekprogramma Roland Friele is tevens hoogleraar Sociaal wetenschappelijke effecten van wet- en regelgeving in de gezondheidszorg aan de Tilburg University.
