Dossier Gezondheidsvaardigheden

Gezondheidsvaardigheden hebben mensen nodig om gezond te leven, om goed voor zichzelf te kunnen zorgen als ze ziek worden en om hun weg te vinden binnen de gezondheidszorg.

Van Nederlandse burgers en patiënten wordt steeds meer verwacht dat zij een actieve rol op zich nemen in de zorg voor hun de eigen gezondheid en ziekte en die van hun naasten. Niet iedereen is daar even goed toe in staat. Sommige mensen ontbreekt het aan de juiste kennis en informatie én aan de vaardigheden om die informatie te verkrijgen, te begrijpen en toe te passen in hun eigen situatie.

Gebrek aan gezondheidsvaardigheden

Belemmeringen om actief en betrokken te zijn bij de zorg die je als zorgvrager ontvangt, zijn bijvoorbeeld een gebrek aan zelfvertrouwen om vragen te stellen aan de zorgverlener, het gebrek aan motivatie om gezonder te leven en de overtuiging dat de arts maar moet beslissen over de behandeling. Al deze competenties vallen onder de noemer ‘gezondheidsvaardigheden’.

We verwachten in Nederland dat mensen zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun gezondheid en een actieve rol spelen in hun zorgproces. Maar niet iedereen kan dat. Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden hebben behoefte aan eenvoudige informatie en heldere communicatie, en aan extra ondersteuning door zorgprofessionals.

Prof. dr. Jany Rademakers

Hoofd onderzoeksafdeling Gezondheidszorg vanuit het Perspectief van Patiënten, Cliënten en Burgers; hoogleraar 'Gezondheidsvaardigheden en patiëntparticipatie', CAPHRI, Maastricht University

Onderzoek van het Nivel

Werken aan betere gezondheidsvaardigheden draagt bij aan het verkleinen van gezondheidsverschillen in Nederland. Onderzoek van het Nivel laat zien welke groepen mensen voldoende of onvoldoende gezondheidsvaardigheden hebben, welke effecten dat heeft op het zorggebruik en wat er kan worden gedaan om de vaardigheden te vergroten of zorg aan deze patiënten te verbeteren.

Wat we zoal doen:

• onderzoek naar de groepen die (on)voldoende gezondheidsvaardigheden hebben
• onderzoek naar de effecten van beperkte gezondheidsvaardigheden op leefstijl, zelfmanagement bij ziekte en zorggebruik
• onderzoek naar wat er aan beperkte gezondheidsvaardigheden kan worden gedaan, zowel bij de patiënt als bij de zorgverlener

Resultaten van ons onderzoek

Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden levert inzichten op die belangrijk zijn voor preventie, zorg en beleid. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om onderzoek hoe je mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden beter kunt ondersteunen bij het maken van gezonde keuzes en het regelen van de zorg voor zichzelf wanneer ze ziek zijn. Het Nivel doet onderzoek op dit gebied samen met verschillende partners, zowel in Nederland als internationaal.

In de rubrieken Publicaties en Nieuws op deze pagina (rechts) vindt u onze onderzoeksresultaten op het gebied van gezondheidsvaardigheden.